Zimbabve, son yıllarda lityum ihracatına ilişkin düzenlemeleri kademeli olarak sıkılaştırıyordu. 2022’den bu yana uygulamaya giren politikalarla, maden şirketlerine lityumu sadece çıkarmak değil, yerli olarak işlemek veya değer katan süreçleri başlatmak zorunlu hale getirildi. 2027’de yürürlüğe girecek olan ihracat yasağı ise bu stratejinin nihai adımını oluşturuyor.
Yasakla birlikte sadece rafine edilmiş lityum ürünlerinin, örneğin lityum karbonat ve lityum hidroksit, yurt dışına gönderilmesine izin verilecek. Bu değişimin, ülke içinde rafineri yatırımlarını teşvik etmesi, yeni istihdam olanakları yaratması ve Zimbabve’nin elektrikli araç ve batarya sektörlerinde bölgesel bir merkez olmasını sağlaması bekleniyor.
YATIRIMCILARA TEŞVİK MESAJI
Zimbabve hükümeti, yerli üretimi teşvik etmek amacıyla hem yerel hem de uluslararası yatırımcılara çeşitli vergi avantajları ve düzenleyici destekler sunmayı planlıyor. Bu hamleyle, ülkenin zengin lityum rezervlerinden maksimum ekonomik fayda sağlanması hedefleniyor. Ancak bu dönüşümün önünde ciddi engeller de bulunuyor. İşleme tesislerinin kurulması; enerji altyapısı, teknik uzmanlık ve büyük ölçekli finansman gerektiriyor. Ayrıca, 2027’ye kadar bu projelerin hayata geçirilip geçirilemeyeceği konusunda endişeler var.
Madencilik sektörü uzmanları, hükümetin yerel katma değeri artırma hedefine saygı duymakla birlikte, bu politikanın küçük ölçekli madenciler ve hazırlıksız yabancı ortaklar için caydırıcı olabileceği uyarısında bulunuyor. Bu nedenle, geçiş sürecinde esneklik ve destekleyici politikalar kritik önem taşıyor.