Afrika’nın güneyinde yer alan Zambiya ve Zimbabve, uzun süredir ertelenen 5 milyar dolarlık Batoka Gorge hidroelektrik santrali projesi için yatırımcı bulma çalışmalarını hızlandırdı. İki ülke, tartışmalı bir planı yeniden gündeme alarak, ihtiyaç duyulan suyu potansiyel olarak Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden sağlamayı değerlendiriyor. Zambezi Nehri Otoritesi, Kariba Barajı kompleksini yöneten ve Zambiya ile Zimbabve’nin ortak girişimi olan yapı, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Victoria Şelaleleri yakınında inşa edilmesi planlanan 2 bin 400 megavatlık santral için yatırımcıları cezbetmek üzere özel bir ekip kurdu. Kurumun CEO’su Munyaradzi Munodawafa, yatırımcı güveni, piyasa koşulları ve iki ülke hükümetinden alınacak ikili desteklere bağlı olarak kaynak sağlama sürecinin 12 ila 18 ay arasında süreceğini ifade etti.
PANDEMİ VE MALİ KRİZ NEDENİYLE PROJE GECİKTİ
Batoka Gorge projesinin inşasına 2020 yılında başlanması planlanıyordu. Ancak COVID-19 pandemisinin etkileri ve finansman bulma zorlukları nedeniyle proje ertelendi. Geçtiğimiz yıl, Zambiya 2019’da General Electric ve Power Construction Corporation of China (Power China) şirketlerine verilen sözleşmeden, usulsüz tedarik yöntemleri gerekçesiyle çekildiğini duyurmuştu. Zambiya ve Zimbabve, yeni yüklenici firmaları seçmek için bu yıl eylül ayını hedef olarak belirlemiş durumda. Her iki ülkenin de ciddi borç sıkıntıları yaşaması, projeye fon sağlamayı daha da karmaşık hale getiriyor. Zimbabve’nin alacaklılara olan toplam borcu 21 milyar doları aşarken, Zambiya da beş yıl önce temerrüde düştüğü borçlarını yeniden yapılandırma sürecini henüz tamamlamadı. Harare merkezli ekonomist Prosper Chitambara, bu bağlamda şunları söyledi: “Her iki ülke için de kaynak bulmak oldukça maliyetli olacak. Borç baskısı göz önüne alındığında maliyetler oldukça yüksek seviyelerde kalacaktır.”
KARİBA BARAJI’NIN GÜCÜNÜ ARTIRMAK İÇİN KONGO NEHRİ’NDEN SU AKTARIMI PLANLANIYOR
Zambiya ve Zimbabve, iklim değişikliğinin neden olduğu düzensiz yağışların etkilerini dengelemek ve Kariba Barajı’nın kapasitesini artırmak için Kongo Nehri’nden yılda yaklaşık 16 milyar metreküp (4.3 trilyon galon) su aktarımı yapmayı da değerlendiriyor. Bu plan, baraja gelen suyun istikrara kavuşmasını sağlayabilir; ancak suyun yokuş yukarı pompalanması için gereken yüksek enerji ihtiyacı ve topoğrafik engeller önemli zorluklar yaratıyor. Zambezi Nehri Otoritesi CEO’su Munodawafa, “Teknik, çevresel ve ekonomik değerlendirmeleri içeren detaylı fizibilite çalışmaları, uygulanabilirlik zaman çizelgesi ve maliyet tahminlerinin netleştirilmesini sağlayacak” dedi. Enerji tüketiminin yüksek olduğu pompalama sistemleri yerine, pasif yerçekimiyle çalışan veya kanal tabanlı sistemler gibi alternatifler de değerlendiriliyor.