Zambiya’nın 2024 Siber Güvenlik Yasası (N.A.B. No. 29) ve 2024 Siber Suçlar Yasası (N.A.B. No. 30) revize edilmiştir.
Güncelleme, Teknoloji ve Bilim Bakanlığı Daimi Sekreteri Eng Dr. Brilliant Habeeenzu ve İçişleri Bakanlığı‘ndan Dickson Matembo tarafından medyaya duyurulmuştur.
Cumhurbaşkanı Hakainde Hichilema, her iki yasayı da sivil toplum, insan hakları savunucuları ve medya paydaşları ile daha geniş bir katılım sağlamak amacıyla ertelemiştir.
Hükümet, yasaların tamamlanana kadar şeffaf tartışmalar ve katılımcı diyaloglara öncelik vermiştir.
Önemli geri bildirimler sonucu, gündeme getirilen endişelerin %98’i paydaşların memnuniyetine göre çözülmüştür.
SİVİL TOPLUM TARAFINDAN PAYLAŞILAN ENDİŞELER
Yasalara karşı yapılan başlıca eleştiriler, yasaların anayasa ile uyumsuz olduğu ve insan haklarını ihlal ettiği yönündeydi.
Sivil toplum kuruluşları, bazı hükümetlerin bu yasaların içeriğinde şeffaflık ve netlik eksiklikleri olduğunu belirtmişlerdi. Hükümet, bu endişeleri saygıyla karşılamış ve bir teknik komite kurmuştur.
6 Şubat 2025, 10 Mart 2025 ve 11 Mart 2025 tarihlerinde üç toplantı düzenlenmiş, endişelere yönelik çözümler tartışılmış ve önerilmiştir.
Ardından, sivil toplum grupları, insan hakları kuruluşları ve basın özgürlüğü paydaşları ile daha geniş bir istişare süreci başlatılmış ve revize edilen yasalara neredeyse oy birliğiyle karar verilmiştir.
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER VE GELECEK GÜNCELLEMELER
Tasarıda sekiz madde değiştirilerek raporlama zaman çizelgeleri düzenlenmiş, cihazların dinlenmesi için denetim mekanizmaları iyileştirilmiş ve ulusal güvenlik ile bireysel özgürlükler arasında denge sağlanmıştır.
Teknoloji ve Bilim Bakanlığı, bu değişiklikleri yansıtacak şekilde periyodik güncellemeler yapılacağını ve diyalogların süreceğini bildirmiştir.
Zambiya Hükümeti, yasal araçlar çıkarılacak süreçte paydaşlarla yapılacak istişarelerin genişletilmesi taahhüdünde bulunmuştur.