Uganda Parlamentosu tarafından 20 Mayıs’ta kabul edilen ve kamuoyunda geniş tartışmalara yol açan yasa, Devlet Başkanı Museveni’nin imzasıyla yürürlüğe girdi. Meclisin sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamaya göre, “Uganda Halk Savunma Güçleri (Değişiklik) Yasası 2025” adlı düzenleme, sivillerin belirli koşullar altında askeri mahkemelerde yargılanmasına olanak tanıyor.
GÜVENLİK GEREKÇESİYLE MEŞRULAŞTIRILIYOR
Uganda Silahlı Kuvvetleri Sözcüsü Albay Chris Magezi, yasanın savunma kuvvetlerinde disiplinin artırılması ve “silahlı suçlulara” karşı caydırıcılık sağlanması amacı taşıdığını belirterek, “Uganda, daha güvenli bir yer olacak” açıklamasında bulundu. Magezi’nin bu ifadeleri, hükümetin yasayı iç güvenliği sağlamaya yönelik bir adım olarak sunduğunu gösteriyor.
Oysa Uganda Anayasa Mahkemesi, ocak ayında verdiği kararda, sivillerin askeri mahkemelere sevk edilmesini öngören uygulamaların anayasal hakları ihlal ettiğine hükmetmişti. “Askeri teçhizat bulundurma”, “silahlı gruplarla iş birliği” ve “devlet güvenliğine tehdit oluşturan eylemlere karışma” gibi suçlamaların sivil mahkemelerde değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştı.
MUHALEFETTEN SERT TEPKİ
Yasa, muhalefet cephesinde geniş yankı uyandırdı. Pek çok siyasetçi, düzenlemenin 2026 genel seçimleri öncesinde muhalifleri bastırma ve siyasi özgürlükleri kısıtlama amacı taşıdığı görüşünde birleşiyor. Museveni’nin “ülkenin hakimler tarafından yönetilemeyeceği” yönündeki açıklamaları da hukuk devleti ilkesine dair endişeleri artırıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk ve çok sayıda uluslararası insan hakları kuruluşu da yasayı eleştirdi. Yapılan ortak açıklamalarda, söz konusu düzenlemenin adil yargılanma hakkını zedelediği ve sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasının insan hakları normlarına aykırı olduğu vurgulandı.