Kongo Demokratik Cumhuriyeti ordusu ile M23 isyancıları, barış anlaşmalarını ihlal etmekle birbirlerini suçlarken cephe hattına yeni birlikler sevk ediyor. Uzmanlar, bu gelişmenin bölgedeki çatışmaları yeniden alevlendirme riski taşıdığına dikkat çekiyor. ABD Başkanı Donald Trump ise bu savaşı sona erdirdiğini iddia etmişti.
M23, Ocak ve Şubat aylarında ülkenin doğusundaki iki büyük kenti ele geçirerek son 20 yılın en büyük tehdidini Kinşasa hükümetine yöneltmişti. Bu ilerleyiş, komşu orduların taraflara katılmasıyla bölgesel savaş ihtimalini yeniden gündeme getirdi.
BARIŞ GÖRÜŞMELERİ SONUÇSUZ KALDI, TARAFLAR SINIRA ASKER YIĞDI
ABD ve Katar öncülüğünde yürütülen barış görüşmeleri güven eksikliği ve uygulanmayan anlaşmalar nedeniyle sonuçsuz kaldı. İsyancılar, kontrolleri altındaki bölgelerde siyasi güç paylaşımı ve tutukluların serbest bırakılmasını talep ediyor. Ancak Devlet Başkanı Félix Tshisekedi yönetimi, kaybettiği topraklardan çekilmeyi ve tutuklu teslim etmeyi reddediyor.
Her iki taraf da Ruanda ve Burundi sınırındaki cephe kentlerine yüzlerce asker gönderdi. BM ve insan hakları örgütleri, tarafların işlediği yüzlerce infaz, işkence ve tecavüz vakasını belgeledi.
Haziran ayında ABD arabuluculuğunda Kongo ve Ruanda arasında Ruanda’nın M23’e verdiği desteği sonlandırmayı amaçlayan bir anlaşma imzalandı. Ancak paralel yürütülen Katar süreci 18 Ağustos’taki süreyi kaçırdı.
ÇATIŞMANIN MERKEZİ KONGO’NUN YER ALTI KAYNAKLARI
Kongo’nun zengin maden kaynakları da çatışmanın merkezinde. ABD, savaşın bitmesi halinde milyarlarca dolarlık yatırım vadederken, BM raporları Ruanda üzerinden altın ve koltan gibi değerli minerallerin kaçırıldığını gösteriyor. Kinşasa yönetimi, Ruanda’yı M23 üzerinden sistematik suçlar işlemek ve kaynakları yağmalamakla suçluyor. Kigali ise iddiaları reddediyor.
M23’ün bugün Kuzey ve Güney Kivu’da 14 binden fazla savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. Çatışmalar, Güney Kivu’daki Uvira ve stratejik maden bölgesi Walikale gibi noktalarda yoğunlaşıyor. Hükümet, bu bölgelerde yabancı askeri müteahhitlerden de destek aldı.
Afrika ülkeleri daha önce diplomasiyle çözüm aramış olsa da uygulamaya geçirilemeyen anlaşmalar, çatışmaların yeniden başlamasına yol açtı. ABD ve Katar arabuluculuğu sürse de tarafların karşılıklı güvensizliği nedeniyle barış umutları zayıf.