Tanzanya’dan gelen Afrika dev keseli sıçanı Ronin, Kamboçya’nın Preah Vihear bölgesinde 109 kara mayını tespit ederek, bir sıçan tarafından tespit edilen en fazla kara mayını rekorunu kırdı. Ayrıca, 15 adet patlamamış mühimmat daha bularak Guinness Dünya Rekoru’na layık görüldü.
MAYIN TARLASINDAKİ KAHRAMAN
Şafak vakti, Ronin’in bakıcısı onu mayın tarlası olduğundan şüphelenilen bir alanın kenarına bırakıyor. İnce bir ipe bağlı hafif bir koşum takımı, sıçanın gövdesini sıkıca sararak metodik bir şekilde ilerlemesini sağlıyor. Ronin, bıyıklarını oynatarak ve en sevdiği ödül olan bir dilim avokado vaadiyle ilk adımlarını atıyor.
Manzara sessiz, sadece Ronin’in kuru otlar arasında yaptığı hafif hışırtılar duyuluyor. Havayı dikkatle koklayan Ronin, gizli kara mayınlarının kimyasal işareti olan TNT’yi tespit etmek için hassas burnunu kullanıyor. İnsan mayın temizleyicileri, metal dedektörleriyle hurda metalleri de tespit ederken Ronin yalnızca patlayıcılara odaklanıyor ve bir tenis kortu büyüklüğündeki alanı yalnızca 30 dakikada tarıyor. Aynı işi bir insanın tamamlaması dört gün sürebilir.
Aniden duruyor, vücudu sertleşiyor ve toprağı şiddetle tırmalıyor – aşağıda bir mayın olduğunun açık bir işareti. Görevlisi yeri işaretliyor ve Ronin, vaat edilen avokado ödülünü alarak bir görevini daha tamamlıyor.
RONİN REKOR KIRDI
Ronin, 71 kara mayını ve 38 patlamamış mühimmat tespit eden önceki rekor sahibi Magawa’yı geride bıraktı. Belçika merkezli, farelere ve köpeklere mayın ve tüberküloz tespiti eğitimi veren kar amacı gütmeyen kuruluş APOPO tarafından Kamboçya’ya konuşlandırılan Ronin, hâlâ aktif olarak çalışıyor.
APOPO, yaptığı açıklamada, “Ronin’in işi henüz bitmedi. Henüz beş yaşında olmasına rağmen, önünde iki yıl veya daha fazla tespit çalışması olabilir ve halihazırda rekor kıran toplamını geliştirmeye devam edebilir.” dedi.
EĞİTİM VE UZMANLAŞMA SÜRECİ
Ronin, yolculuğuna Tanzanya’nın doğusundaki Morogoro şehrinde bulunan APOPO eğitim merkezinde başladı. Burada, kara mayınlarını tespit etme yeteneğini geliştirmek için kapsamlı bir eğitimden geçti.
APOPO’da hayvan refahı görevlisi olan Pendo Msegu, Anadolu Ajansı’na verdiği röportajda, “Bu sıçanların inanılmaz bir koku alma duyusu var. Onlara kara mayınlarını tespit etmeyi öğrettik ve bunu şaşırtıcı bir doğrulukla yapıyorlar” dedi.
Msegu, eğitimin titizlik, sabır ve güven gerektirdiğini belirtti. “Bir bağ kurmakla başlıyor. Küçük bomba parçacıkları kullanarak onlara patlayıcıların kokusunu tanımayı öğretiyoruz. Zamanla, kokuyu bulmanın bir ödüle yol açtığını öğreniyorlar. Onları bu şekilde uzman yapıyoruz.” diye ekledi.
Ronin ve diğer fareler, küçük yaşlardan itibaren tıklayıcı eğitimiyle tanıştırılıyor ve bu sesi ödüllerle ilişkilendiriyorlar. Eğitimleri, sistematik arama yapmayı ve mayınların yerini işaretlemek için zemini tırmalamayı içeriyor.
HAYAT KURTARAN TEKNOLOJİ
APOPO tarafından geliştirilen bu teknoloji, mayın temizleme sürecinde büyük bir başarı sağladı. Msegu, “Bu teknoloji %99’dan fazla etkili oldu. Mozambik ve Angola gibi bir zamanlar tehlikeli olan bölgelerde çalıştık. Şimdi, o topraklar tekrar güvenli. İnsanlar mayına basma korkusu olmadan özgürce yürüyebiliyor.” dedi.
Guinness Dünya Rekorları’nın yönetici editörü Adam Millward da mayın tespit sıçanlarının kritik etkisinden övgüyle bahsetti. “Guinness Dünya Rekorları başarıları her zaman sadece kilometre taşlarını aşmakla ilgili değildir. Bazen önyargıları kırmakla da ilgilidir. APOPO’nun HeroRAT’ları ve eğitmenleri, insanlar ve hayvanlar birlikte çalıştığında neler başarılabileceğinin mükemmel bir örneğini sunuyor.” dedi.
Msegu için Ronin’in uluslararası alanda tanınması büyük bir gurur kaynağı. “Çok gururluyum. Tanzanya’da doğan bir hayvanın orada olduğunu ve insan hayatlarını kurtardığını düşünmek gerçekten gurur verici.” dedi.
Ronin, yalnızca bir sıçan değil, dünya genelinde mayın temizleme çalışmalarında devrim yaratan bir kahraman olarak tarihe geçti.