Tanzanya’da albino hakları savunucusu 42 yaşındaki Mariam Staford, her seçim döneminde kendisi ve benzer durumdaki kişiler için artan saldırı riski nedeniyle oy kullanmayacağını belirtiyor. Staford, yıllar önce kuzeybatı Kagera’daki bir baskında ağır yaralandı. O olaydan sonra Kilimanjaro’ya yerleşen Staford, seçim kampanyalarının ve siyasal gerilimin yükseldiği dönemlerde batıl inançların tetiklediği saldırıların yeniden canlandığını belirtiyor.
SEÇİM DÖNEMİ ALBİNOLAR İÇİN NEDEN TEHLİKELİ?
Tanzanya’da bazı kesimlerde albino bireylerin vücut parçalarının ‘şans’, ‘zenginlik’ veya ‘siyasi başarı’ getireceğine dair batıl inançlar yaygın. Aktivistler, bu inançların özellikle seçim öncesi dönemde artan rekabet ortamında yeniden hortladığını hedef olarak gösterilmelerine yol açtığını söylüyor. Staford da bu saldırıların kurbanlarından biri olarak:
“Seçim zamanlarında aklıma gelen ilk şey korku” sözlerine yer veriyor.
2008’de Kagera bölgesinde yaşanan saldırıda Staford’un her iki kolu da kesildi; beş aylık hamileydi ve ne yazık ki çocuğunu kaybetti. O dönemki şiddet dalgası, albino kişilere yönelik ritüel amaçlı cinayetlerin en kanlı örneklerinden biri olarak kayıtlara geçti. Staford, uzun yıllar fiziksel ve ruhsal yaralarla yaşadı; nihayetinde “Under the Same Sun” adlı sivil toplum kuruluşunun desteğiyle Kilimanjaro’da yeni bir hayata başladı ve örgü örerek geçimini sağlıyor.
SALDIRILARIN BOYUTU
Sivil toplum kuruluşu Under the Same Sun verilerine göre Tanzanya’da 2008’den bu yana albino bireylere yönelik en az 211 saldırı kayıtlara geçti. 79 kişi öldürüldü, yaklaşık 100 kişi sakat kaldı, bazıları ise kaçırıldı veya kayboldu. 2008 yalnızca bir yılda en az 35 albino öldürüldü, pek çok vakanın ise tam olarak kayıt altına alınmamış olabileceği düşünülüyor.
2008 sonrası kamuoyu tepkisi ve uluslararası baskı üzerine devlet çeşitli önlemler almak zorunda kaldı. Dönemin Cumhurbaşkanı saldırıları kınadı; soruşturmalar derinleştirildi, ayrımcılığa karşı yasalar güçlendirildi ve bilinçlendirme kampanyaları başlatıldı. Bazı bölgelerde anıtlar dikildi, örneğin Sengerema’da saldırı kurbanlarını anan bir heykel bulunuyor. Buna rağmen vakalar artıyor, bu yıl Haziran’da Simuyu kasabasında yara almadan kurtulan bir saldırı daha kaydedildi.
En son geçen yıl Kagera’da iki yaşındaki Asimwe Novath adlı çocuk kaçırıldı ve on yedi gün sonra cesedinin parçalanmış halde bulunması ülkede büyük infiale yol açtı. O olayla ilgili dokuz şüpheli hakkında dava açıldı, soruşturma hala devam ediyor. Bu tür vakalar, toplumsal farkındalığın artmasına rağmen sorunun çözümünün hâlâ çok uzağında olunduğunu gösteriyor.
YEREL VE MERKEZİ ÖNLEMLER
Cumhurbaşkanı Samia Suluhu Hassan zararlı geleneksel inançlara karşı uyarılarda bulunurken, yerel yetkililer de eğitim kampanyalarını genişletiyor. Kagera bölgesindeki bazı ilçe komiserleri geleneksel şifacılarla bir araya gelerek şiddeti övücü veya teşvik edici uygulamalardan uzak durmaları için çağrıda bulunuyor. Ancak kırsal alanlarda yayılan batıl inançlar ve güvenlik boşlukları hâlâ büyük bir risk unsuru olarak kalıyor.
Staford gibi kimi mağdurlar, verilen sözlerin uygulanmasının yavaşlığına dikkat çekiyor. Toplumsal değişimin zaman aldığına inanmakla birlikte, “daha fazla korunma, etkin soruşturma ve travma sonrası destek” talep ediyorlar. Staford ise seçim günlerinde toplum içindeki görünürlüğünü azaltmayı, Kilimanjaro’daki evinde sessiz bir gün geçirmeyi tercih edeceğini söylüyor:
“Kalabalıklardan kaçıyorum; bazen oy kullanmak bile güvenli hissettirmiyor.” sözlerine yer veriyor.
Kaynak: BBC