Sudan’da devam eden iç savaş, ülkede hem insani hem de siyasi açıdan ağır sonuçlar doğuruyor. Hartum eyaletinde sağlık ekipleri, savaş sırasında mahallelere ve okullara gömülen binlerce cenazeyi toplamak için çalışmalar yürütüyor. Aynı zamanda HDK’nin uygulamaları nedeniyle Sudan uluslararası yaptırımlar ve hızla büyüyen bir insani krizle karşı karşıya kalıyor.
ÇOK SAYIDA TOPLU MEZAR VAR
Hartum Eyaleti Sağlık Bakanlığı’ndan yetkili bir kaynak, Nisan 2024’ten bu yana mahallelerden ve okullardan yaklaşık 15 bin cesedin toplanarak nakledildiğini açıkladı. Yetkili, bu sürecin Hartum Adli Tıp Kurumu tarafından yürütüldüğünü ve savaş koşulları nedeniyle resmi mezarlıklar dışında gömülen cenazelerin tespit edildiğini belirtti. Hedefin, 2026 yılının ortasına kadar eyalet genelinde mezarlık dışı gömülerin tamamen ortadan kaldırılması olduğu ifade edildi.
Sağlık yetkililerine göre HDK, kontrol altına aldığı bölgelerde sivillerin mezarlıklara erişimini engelledi. Bu durum, aileleri yakınlarını mahalle aralarında, okullarda, camilerde ve hatta evlerin bahçelerinde gömmeye zorladı. Devlet yetkilileri, bu uygulamanın hem insani hem de sağlık açısından ciddi riskler yarattığını vurguluyor.
Geçtiğimiz mart ayında başlayan ceset toplama çalışmaları, perşembe günü Hartum Kuzey (Bahri) bölgesinde yeni bir aşamaya geçti. “Onur Savaşı’nın Kalıntılarını Toplama Yüksek Komitesi” gözetiminde başlatılan kampanya, Şambat Stadyumu’nda başladı. Operasyona İcra Direktörü Abdel Rahman Ahmed Abdel Rahman, Sivil Savunma ekipleri ve Sudan Kızılayı katıldı. Yerel yönlendirme komiteleriyle koordineli yürütülen çalışmanın bir hafta sürmesi planlanıyor.
KORDOFAN İÇİN ATEŞKES ÇAĞRISI
Sudan Halk Kurtuluş Hareketi-Demokratik Değişim Cephesi (SPLM-DRC) Genel Başkan Yardımcısı, Kordofan bölgesinde artan çatışmalar nedeniyle acil ateşkes çağrısında bulundu. Açıklamada, sivillerin korunması ve insani yardımların ulaştırılabilmesi için silahların susmasının zorunlu olduğu belirtildi.
İNGİLTERE’DEN HDK KOMUTANLARINA YAPTIRIM
İngiltere, Sudan’ın El Feşir şehrinde işlendiği belirtilen katliamlar, sistematik cinsel şiddet ve sivillere yönelik saldırılardan sorumlu tutulan üst düzey Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) komutanlarına yaptırım uyguladığını duyurdu.
Dışişleri Bakanlığı tarafından 12 Aralık 2025’te yapılan açıklamaya göre yaptırım listesine alınan isimler arasında, HDK lideri General Hemeti’nin kardeşi ve HDK’nın ikinci isimlerinden Abdul Rahim Hamdan Dagalo da bulunuyor. Üç HDK komutanıyla birlikte söz konusu isimlere mal varlığı dondurma ve seyahat yasağı getirildi.
İngiltere hükümeti, El Feşir’deki saldırıların “rastgele değil, korku ve şiddet yoluyla kontrol sağlama stratejisinin parçası” olduğunu belirtti.
ABD’DEN PARALI ASKER AĞINA DARBE
Amerika Birleşik Devletleri, HDK için savaşmak üzere eski Kolombiyalı askerleri toplayan sınır ötesi bir şebekeye yaptırım uyguladı. Reuters’a göre, dört kişi ve dört şirketi kapsayan yaptırımlar, 2024’ten bu yana Sudan’a yüzlerce eski Kolombiyalı askerin taşındığını ortaya koydu. Bu kişiler arasında piyade, topçu operatörü, insansız hava aracı pilotu ve eğitmenlerin yanı sıra çocuk savaşçıların eğitmenlerinin de bulunduğu belirtildi. Bazı paralı askerlerin Hartum ve El Feşir’deki çatışmalara katıldığı bildirildi.
ABD yetkilileri, Birleşik Arap Emirlikleri’nde yaşayan Kolombiya-İtalyan vatandaşı eski subay Álvaro Andrés Quijano Becerra’yı, savaşçıların Sudan’a taşınması ve toplanmasında merkezi koordinatör olmakla suçladı. Washington, HDK’nin sivilleri defalarca hedef aldığını ve bölgesel istikrarsızlığı derinleştirdiğini savundu. ABD Hazine Bakanlığı, tüm dış aktörlere Sudan’daki savaşan taraflara mali ve askeri desteği kesme çağrısı yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri ise HDK’yi silahlandırdığı yönündeki suçlamaları reddetti.
GIDA KRİZİ BÜYÜYOR
Dünya Gıda Programı (WFP), Sudan’da gıda yardımlarında ciddi kesintiler yaşanabileceği uyarısında bulundu. Kuruluş, ülkedeki acil ihtiyaçların karşılanabilmesi için 695 milyon dolarlık ek fon talep etti. Yakın zamanda El-Feşir ve Kadugli şehrindeki kıtlığın doğrulanmasının ardından ülkenin genelinde bir endişe meydana geldi. WFP’ye göre çatışmalar, erişim sorunları ve finansman eksikliği milyonlarca Sudanlının açlık riskiyle karşı karşıya kalmasına neden oluyor.
Kaynak: Ajanslar