Sudan’ın askeri yönetimi, paralı askerlerin ve silahların ülkeye girişini durdurmak için doğrudan Somali’ye yöneliyor. İlginç olan, bu paralı askerlerin Somali’den gelmiyor olması. Ancak Hartum yönetimine göre Somali, istemeden de olsa, Sudan’daki savaşı ve insani felaketi besleyen bir geçiş noktası haline geldi.
Sudan Genel İstihbarat Servisi Başkanı Korgeneral Ahmed İbrahim Ali Mufaddal, Çarşamba günü askeri açıdan kritik bir ziyaret için Mogadişu’ya gitti. Villa Somalia (Somali Cumhurbaşkanlığı) onun Sudan lideri General Abdülfettah el-Burhan’ın mesajını getirdiğini açıkladı. Ancak ziyaret, Hartum’un kısa süre önce Puntland eyaletini, BAE tarafından finanse edilen silah ve paralı asker akışına zımnen aracılık etmekle suçlamasından sonra gerçekleşti.
BAE bu suçlamayı reddetti. Dubai yönetimi, Sudan’daki savaşın ancak tarafların kendi içlerinde siyasi bir çözüm aramasıyla biteceğini, dışarıyı suçlamanın bir fayda getirmeyeceğini savundu.
SUDAN’IN ESKİ BAĞLANTILARI YENİDEN DEVREDE
Mufaddal’ın Mogadişu’ya gidişi, Sudan’ın hâlâ dış aktörleri suçladığının göstergesiydi. Hartum, Somali istihbaratıyla yıllara dayanan ilişkilerini şimdi HDK’ya karşı kullanmak istiyor. Geçmişte Sudan’ın Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi (NISS) (bugünkü adıyla Genel İstihbarat Servisi) Somali’nin pek çok ajanını eğitmişti. Bu bağların şimdi yeniden işlevsel olabileceği düşünülüyor.
Somali Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Mufaddal’ın Somali istihbarat şefi Mahad Muhammed Salad tarafından karşılandığı, ardından da Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’la görüştüğü belirtildi. Açıklamada:
“Mufaddal, Sudan Geçiş Egemenlik Konseyi Başkanı Burhan’ın mesajını iletti ve Sudan’ın Somali ile tüm alanlarda iş birliğini derinleştirme taahhüdünü yineledi” denildi.
PUNTLAND-BAE İLİŞKİSİ
Sudan yönetimi, Puntland bölgesindeki Bosaso Limanı ve yerel havaalanının Kolombiyalı paralı askerler ile BAE’den gelen silahların Sudan’a sevki için kullanıldığını öne sürdü. Uydu görüntülerinde de Puntland’daki bazı tesislerde askeri ekipman olduğu iddia edildi. Ancak Puntland yönetimi bu suçlamaları kesin bir dille reddetti.
Puntland, uzun süredir BAE ile yakın ilişkilere sahip. Özellikle IŞİD’e karşı yürüttüğü mücadelede BAE’nin desteğini görüyor. Buna karşın Mogadişu’daki federal hükümetle arası gergin. Somali’nin anayasa değişikliği sürecindeki anlaşmazlıklar ilişkileri zayıflatmış durumda.
Geçen ay Sudan, Mogadişu’dan Puntland’ın askeri faaliyetlerini soruşturmasını istemişti. Daha önce de Puntland, belgeleri eksik olduğu gerekçesiyle Mogadişu’ya giden askeri yük taşıyan bir gemiye el koymuştu. Bu gelişmeler, federal hükümet ile eyalet arasındaki kırılgan ilişkileri iyice gerdi.
SAVAŞIN ULUSLARARASI BİR BOYUTA ULAŞMASI
Sudan’da ordu ile HDK arasındaki savaş Nisan 2023’ten bu yana sürüyor. Çatışmalar yüz binlerce kişiyi göçe zorladı. Sudan, şimdiye kadar tüm komşularını ya mülteci akınıyla ya da HDK’ya destek verdikleri iddiasıyla işin içine çekmiş durumda.
Hartum’a göre Puntland’taki bazı havaalanları ve limanlar, yerli ve yabancı aracılar tarafından paralı asker sevki için kullanılıyor. Karşılığında mali ödüller alınıyor. Bu iddialar, Kızıldeniz ve Aden Körfezi çevresinde artan nüfuz mücadelesiyle de kesişiyor. BAE, Türkiye, Katar ve son dönemde İran bölgeye daha fazla yerleşmeye çalışıyor.
Sudan’ın korkusu, savaşın artık sadece yerel grupların mücadelesi olmaktan çıkıp küresel rekabetin bir parçasına dönüşmesi. Zaten korsanlık ve Yemen savaşı nedeniyle hassas olan Kızıldeniz koridoru, şimdi uluslararası aktörlerin çatışmalarına açılma riski taşıyor.
KOLOMBİYA’YA MESAJ
Sudan yalnızca Somali’ye değil, çok daha uzağa da sesleniyor. Başbakan Kamil İdris geçen hafta Kolombiya halkına İspanyolca bir konuşma yaptı. Sudan’daki savaşı, Kolombiya’nın onlarca yıl süren silahlı grup ve paralı asker deneyimiyle kıyasladı.
Hartum’un iddiasına göre, Sudan’a gelen paralı askerlerin bir kısmı Kolombiya’dan. Kolombiya hükümeti bu iddiayı reddetse de, İdris Kolombiya halkına doğrudan hitap etti. “Sudan’ın trajedisi yalnızca bize ait değil, paralı askerlerin yönettiği savaşların tehlikesi dünyanın birçok yerinde aynı.” dedi.
İdris, Kolombiyalıların kendi geçmişlerinden ders çıkarmalarını ve uluslararası toplumun bu ağları dağıtmak için harekete geçmesini istedi. Sudan hükümeti, diplomatik taktiklerini değiştirerek yalnızca devletlere değil, küresel sivil topluma da seslenmeye başladı.
SONUÇ
Puntland’a yöneltilen suçlamalar ve Kolombiya’ya yapılan çağrı birlikte değerlendirildiğinde, Sudan’ın diplomaside yeni bir strateji izlediği görülüyor. Sudan kendisini yalnızca iç savaşa saplanmış bir ülke değil, aynı zamanda dış müdahalelerin mağduru bir “cephe ülkesi” olarak konumlandırmaya çalışıyor.
Bu da Sudan savaşının artık sadece yerel bir mesele olmadığını, bölgesel ve küresel ağların kesiştiği bir kriz haline geldiğini açıkça ortaya koyuyor.
Kaynak: The Citizen