Birleşmiş Milletler’e bağlı çok sayıda kuruluş, savaşın Sudan’daki eğitim sistemi üzerindeki muazzam zararını belgeledi. Sudan’da 2023 yılının nisan ayında çatışmaların başlamasından bu yana yaklaşık 19 milyon çocuk eğitim alamıyor.
Etkiler hem yapısal hem de bireysel açıdan yıkıcı oldu; okul çağındaki çocukların %90’ı resmi eğitime erişemiyor.
EĞİTİM ALANINDAKİ SORUNLAR
Sudan’daki eğitim sisteminin kronik sorunları, yetersiz altyapı ve özellikle kız çocuklarının eğitime erişimde yaşadığı engeller, ülkenin barış ve istikrar umutlarını tehdit etmeye devam ediyor.
2023 yılı itibarıyla Sudan’ın nüfusu 43 milyon olup, bunun yaklaşık %40’ını 15 yaş altı çocuklar oluşturuyor. 2043 yılına kadar ülke nüfusunun 75 milyona ulaşması, çocuk nüfusunun ise 25 milyonu aşması bekleniyor.
Eğitime erişimdeki kısıtlar ve hızla artan genç nüfus, Sudan’ın geleceği açısından ciddi riskler barındırıyor. Çalışma çağındaki nüfusun artmasına rağmen eğitimin yetersiz kalması ve eğitim kalitesinin düşmesi, gerekli önlemler alınmazsa Sudan’ı sosyal ve ekonomik açıdan bir saatli bombaya dönüştürebilir.
SAVAŞIN SONUÇLARI
Sudan’ın eğitim sistemi, savaşın başlamasından önce bile tehlike altındaydı.
Birçok kesinti ve protesto, okulların ve üçüncül kurumların aylarca kapatılmasına yol açtı. 2020-2021 yılları arasında 3,6 milyondan fazla çocuğun (5-13 yaş arası) eğitim alamadığı tahmin ediliyor .
Ülkedeki eğitim sisteminin kalitesini etkileyen diğer sorunlar arasında altyapı, müfredat geliştirme ve öğretmen maaşlarına yönelik yeterli finansman ve kaynak bulunmaması da yer aldı.
Bunun nedeni, Sudan’ın ulusal bütçesinin ortalama %9’unu eğitime ayırması , Sahra Altı Afrika ülkelerinde ise bu oranın %17 civarında olmasıdır.
Mevcut savaş döneminde, tesislerin kısmen veya tamamen yıkılması, çocukların ve öğretmenlerin yerlerinden edilmesiyle birlikte, ülke çapında birçok okulun sığınaklara dönüştürülmesiyle birlikte etkiler çok şiddetli oldu.
Güvenli öğrenme ortamlarının az olması, yerel ve eyalet yetkililerinin hem kentsel hem de kırsal alanlarda eğitim faaliyetlerini yeniden başlatmasını çok zorlaştırıyor.
Ulusal fiili yetkililer, sınavların tamamlanmasını sağlamak için çevrimiçi testler de dahil olmak üzere alternatif eğitim faaliyetleri yöntemlerini uygulamaya çalışsalar da, bu yöntemler öğrencilerin internete ve donanıma erişimini daha da etkileyen ve sınırlamalar yaratan zenginlikteki büyük farklılıkları hesaba katmada başarısız oluyor.
Ayrıca, internet bağlantısını sağlayacak altyapının tamamen çöktüğü yerlerde, Starlink gibi uydu servisleri , potansiyel zorlukları ve fırsatlarıyla birlikte bir seçenek olarak ortaya çıktı.
SUDAN’DA EĞİTİMİN GELECEĞİ
Bir ülkedeki eğitim stokunu değerlendirmenin standart yolu, yetişkin nüfusun (15 yaş ve üzeri) ortalama eğitim yılını ölçmektir.
Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nün Afrika Gelecekleri platformundan alınan modelleme , Sudan’da yetişkinler için ortalama eğitim yıllarının 6 yıl olması beklendiğini gösteriyor. Bu, çoğu yetişkinin 2043 yılına kadar ilköğretime sahip olacağı anlamına geliyor.
Ancak bu öngörülü modelleme, savaş başlamadan önce elde edilen ulusal düzeydeki verilere dayanıyordu.
Yaygın iç ve dış yerinden edilmelerin sonuçları, okulların yıkılması veya okulların barınak olarak kullanılması ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın sınırlı kaynak ve imkânları konusunda son zamanlarda elde edilen veriler, ele alınması gereken kritik konulardır.
Bu, öncelikle hasarın boyutunun değerlendirilmesine yardımcı olacak ve geleceğe yönelik senaryo planlama ve modellemelere dayalı bilinçli kararlar ve müdahaleler sağlayacaktır.
Ekonomik beklentileri düşük, başıboş çocuk ve gençlerin silahlı gruplara katılması veya geri dönmesi olasılığı, Sudan’ın barışı, istikrarı ve büyümesi için istikrarsız gelecek senaryolarına yol açmaya devam edecektir.
Çocukların silahlı kuvvetler ve gruplar tarafından silah altına alınması yaygın bir durumdur ve savaşın başlangıcından itibaren endişeler dile getirilmiştir.
Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri arasında yaşanan savaş, eğitim tesislerinin kısmen ve bazı durumlarda tamamen tahrip olmasına yol açtı.
ÖNERİLER
Mevcut dönemde, özel ve hayırsever kuruluşlar ile Birleşmiş Milletler kuruluşları, mültecilerin çoğunluğunun yoğunlaştığı Sudan ve komşu ülkelerdeki IDP ve mülteci kamplarındaki çocuklara yönelik eğitim programları sunmak amacıyla yenilikçi ve acil müdahaleleri değerlendirmelidir.
Bu durum, son dönemde küresel çapta yardım ve kalkınma fonlarında yaşanan kesintilerden etkilenecek ancak Sudan’ın eğitim sisteminin yeniden inşasına ulusal ve uluslararası fonların yönlendirilmesi hayati önem taşıyor.
Ayrıca Sudan Eğitim Bakanlığı’nın, ilkokul öğrencileri için pratik temel öğrenim ve ortaokul ve lise öğrencileri için mesleki müfredat tasarlamak üzere uluslararası ortaklarla verimli ve işbirlikçi bir şekilde çalışması da sorumluluktur. İlkine öncelik vermek, 2043 yılına kadar tüm yetişkinler için ilkokul eğitimini güvence altına almanın tek yolu olacaktır.
Savaş sonrası uzun vadeli yeniden yapılanmada eğitim sistemine odaklanılması ve öncelik verilmesi gerekecektir.
Herkesin eğitime erişimini sağlamak, ulusal müfredatların kalitesini uluslararası standartlar ve en iyi uygulamalar doğrultusunda artırmak ve iyi eğitimli ve donanımlı bir işgücü oluşturarak çocukluktan gençliğe ve yetişkinliğe geçişi garantileyen eğitim programları tasarlamak için yeterli kaynaklar sağlanmalıdır.
Sudan ulusunun yeniden inşası ve çocukları ile gençleri için bir gelecek güvence altına alınması için eğitime yatırım yapmak şarttır.
Kaynak: TRT Africa