Senegal’de başlatılan bir girişim, erkekleri eşlerinin sağlığını desteklemeye ve aile yaşamında daha fazla sorumluluk üstlenmeye teşvik ediyor. Geçtiğimiz günlerde başkent Dakar’da imam Ibrahima Diane, bir grup erkeğe neden ev işlerine daha çok katılmaları gerektiğini anlattı. 53 yaşındaki imam:
“Peygamberimiz, eşine ve çocuklarına destek olmayan erkeği hayırlı bir Müslüman olarak görmez.” sözlerine yer verdi. Ardından bebeğini yıkadığını ve ev işlerinde eşine yardım ettiğini örnek gösterdi. Bazı erkekler gülümseyerek dinledi, bazıları ise alkışladı.
Diane, Birleşmiş Milletler destekli “Koca Okulu” adlı programa katılan isimlerden biri. Bu okullarda saygın erkekler, sağlık ve aile yaşamıyla ilgili konularda iyi bir eş ve baba olmanın önemini öğreniyor. Sonrasında da öğrendiklerini kendi topluluklarında paylaşıyor.
Senegal’de olduğu gibi Batı Afrika’nın pek çok kırsal ve muhafazakâr bölgesinde, evle ilgili önemli kararlar genellikle erkekler tarafından veriliyor. Kadınlar, aile planlaması, doğum öncesi bakım ya da hastanede doğum gibi hayatlarını etkileyen konularda bile eşlerinden izin almak zorunda kalabiliyor.
Koca Okulu’na katıldıktan sonra Diane, cuma hutbelerinde düzenli olarak bu konuları işliyor. Aile içi şiddetten HIV’e dair önyargıların kırılmasına kadar birçok meseleyi ele alıyor. Diane;
“Kadınlar bana sık sık teşekkür ediyor. Kocalarının davranışlarının değiştiğini söylüyorlar.” diyor ve bazı erkeklerin ise vaazlardan ilham alarak daha ilgili eşler ve babalar olduklarını belirtiyor.
SENEGAL’DEN AİLE YAPISINI DESTEKLEME GİRİŞİMİ
Program 2011’de Senegal’de başlatıldı. Son yıllarda ise Kadın, Aile ve Çocuk Koruma Bakanlığı tarafından da benimsendi. Bakanlık, girişimi anne ve bebek ölümleriyle mücadelede etkili bir yöntem olarak görüyor. 54 yaşındaki sağlık çalışanı Aida Diouf;
“Erkekler sürece katılmadıkça annelerin sağlığı konusunda değişim olmaz.” diyor. Birçok kocanın eşlerinin erkek sağlık personeli tarafından muayene edilmesini istemediğini de ekliyor. Erkeklere yönelik sohbetlerde kız çocuklarının hakları, zorla evliliklerin zararları ve kadın sünnetinin olumsuz etkileri de gündeme geliyor.
Bugün Senegal genelinde en az 20 “Koca Okulu” bulunuyor ve şimdiye kadar 300’den fazla erkeğin eğitim aldığı biliniyor. Bakanlığa göre, bir zamanlar katı kuralları savunan bazı erkekler artık eşitliği ve aile sağlığını destekliyor. Bu değişim, zorla evliliklerin azalmasına ve aile planlamasına daha fazla kabul gösterilmesine yol açtı.
Programa katılan erkekler, güvenilirlikleri ve liderlik özellikleriyle seçiliyor. Evli olmaları, bulundukları toplumda saygı görmeleri ve kadınların sağlığını önemsemeleri de şart koşuluyor. Eğitimden sonra ise akranlarına rehberlik ediyor, ev ziyaretleri yapıyor ve sohbetler düzenliyorlar.
ANNE-BEBEK SAĞLIĞINDAKİ DEĞİŞİM
Son on yılda Senegal’de anne ve bebek ölümleri azaldı. Ancak uzmanlar hâlâ ilerleme kaydedilmesi gerektiğini söylüyor. 2023’te her 100 bin doğumda 237 anne hayatını kaybetti. Ayrıca doğan her bin bebeğin 21’i ilk ayında hayatını kaybetti. BM’nin hedefi bu oranları sırasıyla 70 ve 12’nin altına çekmek.
Program koordinatörlerinden El Hadj Malick, önemli bir soruna dikkat çekiyor, birçok kadın hâlâ evde doğum yapıyor.
“Erkeğe, eşine hamilelikte destek olmanın, hastaneye götürmenin ve ev işlerinde yardım etmenin önemini anlatıyoruz. Bu, doğrudan hayat kurtarıyor.” diyor.
Zihniyet değişiminin kolay olmadığını kabul eden Malick, şu sözlerle bitiriyor:
“Kadının sağlıklı yaşama hakkına odaklandığımızda mesele insani bir boyut kazanıyor. O zaman herkesin anlayabileceği evrensel bir konu haline geliyor.”
Kaynak: Al Jazeera