ABD yönetimi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ile Ruanda arasında yürütülen diplomatik sürecin kritik bir aşamasına işaret ederek, iki ülke liderinin 4 Aralık Perşembe günü Beyaz Saray’da “tarihi barış anlaşmasını” imzalayacağını duyurdu. ABD Başkanlığı Sözcüsü Karoline Leavitt, söz konusu anlaşmanın Haziran sonunda ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda hazırlandığını belirtti.
Toplantıya, bölgesel süreci desteklemek üzere Burundi Cumhurbaşkanı Evariste Ndayishimiye ve Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto’nun da katılması bekleniyor.
ABD, kobalt, bakır, lityum, altın ve tantalyum gibi stratejik madenlerin tedarik zinciri açısından kritik olan bölgenin istikrara kavuşmasını hedefliyor. Washington, tarafların taahhütlere uyması halinde milyarlarca dolarlık yeni yatırım imkânları sağlayabileceğini belirtiyor.
DERİN GÖRÜŞ AYRILIKLARI SÜRÜYOR
Her ne kadar takvim netleşmiş olsa da taraflar arasındaki anlaşmazlıklar devam ediyor.
Eylül ayındaki açıklamalardan bu yana:
- Ruanda karşıtı Hutu kökenli FDLR’nin silahsızlandırılmasında
- Ruanda askerlerinin Kongo topraklarından çekilmesi konusunda
kayda değer bir ilerleme sağlanmadı.
Ruanda Cumhurbaşkanı Paul Kagame, tıkanıklığın “Rwanda’dan kaynaklanmadığını” savunarak Kinşasa’yı yaz aylarında uzlaşılan takvime bağlı kalmamakla suçladı. Kagame ayrıca, DKC Cumhurbaşkanı Félix Tshisekedi’nin “sürece yeni şartlar eklediğini” iddia ediyor.
Kinşasa ise tam tersini savunuyor. Sırbistan ziyareti sırasında konuşan Tshisekedi, “ulusal egemenliğe saygı” vurgusu yaptı ve güven tesis edilmeden hiçbir anlaşmanın uygulanamayacağını söyledi. Sözcüsü Tina Salama, Washington’daki görüşmeye katılımı doğruladı ancak anlaşmanın temel şartının Ruanda askerlerinin çekilmesi olduğunu yineledi.
SAHADA TABLO DEĞİŞMEDİ
M23 isyancı hareketi hâlâ:
- Goma
- Bukavu
- Kuzey ve Güney Kivu’daki birçok kritik hat
üzerinde kontrolünü sürdürüyor.
Kigali, M23’e destek iddialarını ve BM uzmanlarının Temmuz ayında yayımladığı “Rwanda’nın isyancı hareket üzerinde komuta-kontrol sağladığı” raporunu reddediyor.
KATAR ARABULUCULUĞUNDA SINIRLI İLERLEME
Kinşasa ile M23 arasında Katar’ın arabuluculuğunda yürütülen paralel süreçte, kasım ortasında bir yol haritası imzalanmış olsa da cephe hattında görünür bir değişiklik yaşanmadı.
Belirlenen 8 maddelik uygulama planının yalnızca 2’si hayata geçirilebildi. Diğer başlıklar arasında:
- Tutukluların serbest bırakılması
- Ateşkesin izlenmesi
- İnsani erişimin sağlanması
- Adalet mekanizmaları
- Devlet otoritesinin yeniden tesisi
- Güvenlik düzenlemeleri
gibi zorlu konu başlıkları bulunuyor.
Washington’daki imza töreni, mevcut tüm gerginliklere rağmen, bölge için kritik bir barış çabasının önemli dönemeçlerinden biri olarak öne çıkıyor.