Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Orta Afrika Cumhuriyeti’nde 2013-2014 yıllarındaki iç savaş sırasında Müslüman sivillere karşı işlenen çok sayıda savaş suçu nedeniyle, çoğunluğu Hristiyanlardan oluşan silahlı anti-Balaka grubunun iki liderini savaş ve insanlığa karşı suçlardan mahkum etti.
Mahkeme, eski Orta Afrika Futbol Federasyonu Başkanı Patrice-Edouard Ngaïssona ile “Rambo” lakabıyla bilinen isyancı lider Alfred Yekatom’un; cinayet, işkence ve sivillere yönelik saldırılar da dahil olmak üzere işlenen suçlardan dolayı cezalandırılmasına hükmetti.
Yekatom, 20 ayrı savaş ve insanlığa karşı suçtan 15 yıl hapis cezası alırken; Ngaïssona, 28 suçtan 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Suçlamalar, 2013 yılında çoğunluğu Müslümanlardan oluşan Seleka isyancılarının başkent Bangui’yi ele geçirip Hristiyan lider François Bozizé’yi devirmesinin ardından kurulan anti-Balaka milislerindeki üst düzey rollerine dayanıyor. Bu dönemde yaşanan şiddet olaylarında binlerce sivil hayatını kaybetti, yüz binlerce kişi yerinden edildi; camiler, dükkanlar ve evler yağmalandı ve yıkıldı.
MİLİSLER MÜSLÜMANLARA KARŞI VAHŞET İŞLEDİ
Lahey’deki duruşmada, UCM başyargıcı Bertram Schmitt, milislerin Seleka destekçisi olduğu düşünülen Müslümanlara karşı işlediği vahşetleri detaylı şekilde aktardı. Yekatom’un adamları bir kurbanın parmaklarını, ayak parmaklarını ve bir kulağını keserek işkence yaptı; cesedi ise asla bulunamadı. Diğer bazı kurbanlar öldürülüp bedenleri parçalandı.
Yekatom, mahkemeye açık kahverengi takım elbise ve yelek, beyaz gömlek ve koyu renk kravatla gelirken, karar okunurken duygusuz bir şekilde dinledi. Ngaïssona ise parlak mavi ceketiyle hazır bulundu ve karar açıklandığında yargıca başıyla selam verdi.
Yekatom, çocuk asker toplama suçlamasından beraat etti; Ngaïssona ise tecavüz suçlamasından aklandı. Her iki sanık da 2021’de başlayan davada tüm suçlamaları reddetmişti.
Bu dava, Seleka’nın 2013’te iktidarı ele geçirmesinin ardından yaşanan şiddeti ele alan UCM’deki ilk dava niteliği taşıyor. Yekatom, 2018 sonunda CAR parlamentosunda silah ateşlediği gerekçesiyle tutuklanarak Lahey’e iade edilmişti. Ngaïssona ise Aralık 2018’de Fransa’da tutuklanıp UCM’ye teslim edildi.
Öte yandan, Seleka komutanlarından Mahamat Said Abdel Kani’nin yargılanmasına Lahey’de devam ediliyor.
ANTİ-BALAKA LİDERİ HAKKINDA DA TUTUKLAMA KARARI ÇIKARILMIŞTI
Geçtiğimiz yıl, savcılar anti-Balaka liderlerinden Edmond Beina hakkında da tutuklama kararı çıkardı. Beina’nın, 2014 başlarında yaklaşık 100-400 kişilik bir grupla Müslümanlara yönelik katliamlardan sorumlu olduğu belirtiliyor. Beina ve beş kişi hakkındaki yargı süreci, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde özel bir mahkemede Cuma günü başlayacak.
Fransa’dan 1960 yılında bağımsızlığını kazanan Orta Afrika Cumhuriyeti, o tarihten bu yana sık sık iç savaşlar ve otoriter yönetimlerle sarsıldı. Son yıllarda şiddet olayları azalsa da, ülkenin uzak bölgelerinde isyancılarla, Rus paralı askerler ve Ruandalı askerlerin desteklediği ulusal ordu arasında zaman zaman çatışmalar yaşanıyor.