Mali’de isyancı gruplara karşı operasyon yürüten Rus paralı askerlerinin iki sivili gözleri önünde öldürdüğünü söyleyen bir dükkân sahibi, yaşadıklarını BBC’ye anlattı. Ahmed olarak adlandırılan tanık, aynı kişilerin kendisini de öldürmekle tehdit ettiğini söyledi.
BBC’nin ulaştığı diğer tanıklıklar da, Rus savaşçılarının ülkedeki karşı isyan operasyonlarında insan hakları örgütleri tarafından geniş çapta kınanan yöntemler kullandığını ortaya koyuyor.
WAGNER’DEN AFRICA CORPS’A
2021’de askeri cunta tarafından yönetimi devralan Mali, Fransız birliklerini ülkeden çıkardı ve Kremlin’le bağlantılı Wagner grubunu ülkeye davet etti. Daha sonra Wagner’in operasyonları Rusya Savunma Bakanlığı’na bağlı Africa Corps adlı yapıya devredildi.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’nin geçen ay yayımladığı bir rapor, bazı Wagner mensuplarının kapalı bir Telegram kanalında infaz, işkence, tecavüz ve hatta insanlık dışı eylemleri gösteren fotoğraflar paylaştığını ortaya koymuştu.
“SUYA BATIRIP BOĞMAYA ÇALIŞTILAR”
Ahmed, Ağustos 2024’te Nampala’daki büyük mağazasında çalışırken Wagner askerlerinin patronunu aradığını, kendisini ise gözaltına aldığını söyledi.
Wagner askerlerinin kendisini bir askeri üsse götürdüğünü ve çırılçıplak soyup başını defalarca suya bastırdığını belirten Ahmed, “Neredeyse nefessiz kalıyordum. Üç kez aynı işkenceyi yaptılar,” dedi.
Ahmed’in ifadesine göre gözaltında kaldığı süre boyunca ağır işkence gören birçok kişiyle birlikte tutuldu; bazıları dövülmekten tanınmaz haldeydi.
TANIK: “GÖZLERİMİN ÖNÜNDE İKİ KİŞİYİ KESTİLER”
Ahmed, ertesi gün kendisiyle birlikte tutulan Tuareg ve Arap kökenli iki erkeğin Rus paralı askerleri tarafından gözlerinin önünde başlarının kesildiğini söyledi:
“Biri cesedi yakınıma getirip ‘Konuşmazsan sen de böyle olursun’ dediler.”
Ahmed, bir Malili subayın patronunun suçsuz olduğunu teyit etmesiyle serbest bırakıldığını; daha sonra ailesiyle birlikte Moritanya’ya kaçtığını söyledi.
“ÖLÜMÜNE DÖVDÜLER, ARKADAŞIM ORACIKTA ÖLDÜ”
BBC’nin görüştüğü diğer mülteciler de Wagner unsurlarının herhangi bir sebep göstermeden kendilerini dövdüğünü, işkence ettiğini anlattı.
Sığındığı M’berra kampında konuşan Youssouf, hayvan otlatırken Wagner askerlerinin kendisini ve arkadaşlarını dövdüğünü, bir arkadaşının işkence sırasında yaşamını yitirdiğini söyledi.
NAMPALA’DAKİ KİTLESEL GÖZALTILAR
Ahmed ayrıca, Wagner’in bir dönem tüm Nampala bölgesini kuşattığını ve halkı bir futbol sahasında toplayarak içlerinden birini uydu telefonu kullanmakla suçladığını belirtti.
Ahmed’e göre bazı siviller saatlerce güneş altında tutuldu, ölümle tehdit edildi ve zorla sorgulandı.
ON BİNLERCE KİŞİ KOMŞU ÜLKELERE SIĞINIYOR
BM’ye göre Mali’deki çatışma nedeniyle yaklaşık 50 bin kişi Moritanya’daki M’berra mülteci kampına kaçtı. Mülteciler, yakınlarının öldürüldüğünü, kaybolduğunu veya sistematik işkenceye maruz kaldığını söylüyor.
Kocasının kurşunlanmış bedeni nehre atıldıktan sonra beş çocuğuyla kaçan Bintu ise yaşadıkları için “Wagner adını duyunca bile korku yaşıyorum” dedi.
“WAGNER GİTTİ AMA YÖNTEMLER DEVAM EDİYOR”
Çatışma araştırma kuruluşları, Wagner’in ayrılmış görünmesine rağmen Africa Corps’un büyük ölçüde aynı unsurlardan oluştuğunu belirtiyor. Senegal merkezli Timbuktu Enstitüsü’ne göre Africa Corps’un yüzde 70–80’i eski Wagner mensuplarından oluşuyor.
Bazı raporlar sivillere yönelik saldırıların azaldığını söylese de insan hakları örgütleri, Wagner döneminde işlenen suçların cezasız kalmasından endişeli.
Ahmed ise tek isteğinin bu kişilerin adalet karşısına çıkarılması olduğunu söylüyor:
“O günler peşimi bırakmıyor. Geceleri kabus görüyorum.”