Madagaskar’da Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina’ya karşı haftalardır süren protestolar ülke genelinde yayılarak hızla büyüyor. 2009’da bir askeri darbeyle iktidara gelen Rajoelina, bu kez aynı sebeple Madagaskarlı gençleri hedef alıyor. Gençlerin öncülüğünde başlayan gösteriler su ve elektrik kesintilerine tepkiyle başladı, fakat kısa sürede yolsuzluk, ekonomik eşitsizlik ve siyasi reform çağrılarına dönüştü. Cumhurbaşkanı ise protestocuları, “yabancı güçler tarafından finanse edilen bir darbe girişiminin parçası” olmakla suçladı.
SU KESİNTİSİNDEN SİYASİ ÖFKEYE
Protestolar 25 Eylül’de, başkent Antananarivo ve diğer büyük şehirlerde başladı. Başlangıçta sıradan bir tepki gibi görünen gösteriler, kısa sürede ülkenin dört bir yanına yayıldı. “Gen Z Madagascar” adıyla örgütlenen gençler, yalnızca altyapı sorunlarına değil, yıllardır süren yozlaşmış siyasi düzene de meydan okuyor.
Cumhurbaşkanı Rajoelina, artan baskı karşısında başbakanı görevden aldı ve hükümeti feshetti, ancak bu hamle tansiyonu düşürmek yerine daha da artırdı. Hareketin talepleri genişledi, göstericiler artık yalnızca cumhurbaşkanının değil, anayasa mahkemesi yargıçlarının, seçim komisyonunun ve meclis liderlerinin de istifasını istiyor.
DÜNYA’NIN EN YOKSUL ÜLKELERİNDEN BİRİ
Madagaskar, zengin doğal kaynaklarına, değerli taşlara ve vanilya üretimine rağmen dünyanın en yoksul ülkeleri arasında yer alıyor. Dünya Bankası verilerine göre, ülkenin kişi başına düşen yıllık geliri 2024’te yalnızca 545 dolar oldu. 1960’ta bağımsızlığını kazandığından bu yana halkın gelir düzeyi reel olarak yüzde 45 azaldı.
Uzmanlara göre bunun nedeni, ülke kaynaklarını kontrol eden küçük bir elit grubun gücü ve kamu kurumlarında yıllardır devam eden şeffaflık eksikliği.
RAJOELİNA: ”BENİ SEÇİMLE DEĞİL, KOMPLOYLA DEVİRMEK İSTİYORLAR”
51 yaşındaki devlet başkanı, sosyal medya üzerinden yaptığı canlı yayında protestoları açıkça “darbe girişimi” olarak nitelendirdi. Rajoelina:
“Bu hareket, bazı ülkeler ve kurumlar tarafından finanse edildi. Amaç, seçimle değil, çıkar uğruna beni devirmek.” dedi.
Rajoelina, sokak protestolarının çözüm olmadığını savundu ve “sorunların diyalogla çözülebileceğini” belirtti. Ancak bu açıklamalar gençleri ikna etmedi. 18 yaşındaki bir aktivist:
“Bize robot dedi, siber saldırgan dedi. Bu çok saygısızcaydı. Biz sadece sesimizi duyurmak istiyoruz.” sözleriyle öfkesini dile getirdi.
Eski bir DJ olan Andry Rajoelina, 2009’da ordu desteğiyle iktidara geldiğinde henüz 35 yaşındaydı. 2014’te görevden ayrıldı, ancak dört yıl sonra, 2018 seçimlerinde yeniden cumhurbaşkanı seçildi. 2023 Aralık seçimlerinde üçüncü dönemine başlayan Rajoelina’nın zaferi, muhalefet tarafından “usulsüzlüklerle gölgelenmiş” olarak nitelendirildi.
GENÇLİK HAREKETLERİ HIZLA YAYILIYOR
Madagaskarlı gençlerin protestosu, Nepal ve Endonezya’daki Gen Z hareketlerinden ilham aldı. Göstericiler, Japon anime dizisi One Piece’ten esinlendikleri kafatası ve çapraz kemikler sembolünü kendi bayraklarına uyarladı. Yerel bir şapka ekleyerek bu sembolü “Madagaskar direnişi”nin simgesine dönüştürdüler.
Gençlerin başlattığı öfke dalgası yalnızca Madagaskar’la sınırlı kalmadı. Fas ve Kenya’da da benzer protestolar yaşanıyor.
Kaynak: The Guardian