M23 isyancı grubu, Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin (DRC) doğusunda ilerlemeye devam ediyor. Geçen hafta Bukavu şehrine giren M23 isyancıları, madenler açısından stratejik bir öneme sahip olan Butembo yakınlarında görüldü. Salı günü şehir girişinde bulunan askeri mevzilere k0ordineli bir saldırı başlatıldığı bildirildi.
Butembo şehri, Goma’nın kuzeyinde yer alıyor. Tıpkı Goma ve Bukavu gibi kıymetli maden yataklarına sahip. Butembo yakınlarında bulunan Kitsombiro kasabasının lideri Auguste Kombi, “Düşmanın Butembo’ya doğru ilerlemesinden endişe ediyoruz” dedi.
Kitsombiro’de bulunan hükümet yetkilisi Kambale Nyuliro, “Çok sayıda can kaybının yaşandığı Goma’ya benzer bir durumla karşı karşıya kalmaktan korkuyoruz” sözlerine yer vedi. Butembo’ya giden yol üzerindeki önemli bir kasaba olan Lubero’nun Kongo ordusunun kontrolü altında olduğu fakat M23 tarafından kuşatıldığını bildirdi.
Çatışmanın kökeni uzun süredir devam eden bölgesel gerginliklere dayanıyor. Ruanda, Kongo’yu 1994’te yaşanan Ruanda soykırımında Hutu militanlarını destek vermekle suçlamıştı. Kongo ise Tutsi savaşçılarından oluşan M23 isyancı grubunun, Ruanda tarafından desteklendiğini iddia ediyor. Bu iddialar, analistler tarafından daha büyük çıkarların gizlenmesi olarak yorumlanıyor.
Birleşmiş Milletler, M23’ü çocukların öldürülmesi ve tıbbi tesislere ve insani yardım depolarına saldırılar da dahil olmak üzere ciddi insan hakları ihlalleri yapmakla suçladı. BM insan hakları şefi Volker Türk, ofisinin “M23’ün geçen hafta Bukavu’ya girmesinden sonra çocukların özet infaz vakalarını” doğruladığını belirtti.
BM kuruluşları daha önce hem M23’ü hem de Kongo hükümetini çocuk asker toplamakla suçlamış ve bu durum çatışmanın etik boyutlarını daha da zor bir hale getirdiğini belirtmişti.
Şubat ayının başlarında, BM İnsan Hakları Konseyi, hem M23 hem de Kongo güçleri tarafından işlenen tecavüz ve yargısız infazlar da dahil olmak üzere savaş suçlarıyla ilgili bir soruşturma başlattı. Bulguların, önümüzdeki aylarda uluslararası müdahale ve hesap verebilirlik önlemlerini hızlandırması bekleniyor.
M23 toprak hakimiyetini genişletirken, insani kriz ve bölgesel istikrarsızlık korkusu da paralel olarak büyüyor. Krizi çözmek için diplomatik çabalar, bölgesel liderlerin yenilenen müzakereler çağrısı yapmasıyla tıkanmış durumda. Çatışmalar yoğunlaşırken ve görünürde net bir çözüm yokken, doğu Kongo halkı şiddet, yerinden edilme ve jeopolitik manevralar döngüsünde sıkışmış durumda.