Libya’nın başkenti Trablus’ta iç savaşta hurdaya dönüşen metal ve ahşap atıklar, bir mimarın sanatla harmanladığı projeyle yeniden hayat buldu. Mimar Lueyh İmran Bervis, savaş sonrası ortaya çıkan atıkları değerlendirerek “hurda kafe” adını verdiği mekânı inşa etti.
Trablus’un Hay Endülüs Mahallesi’nde yer alan kafede sanat atölyeleri, resim sergileri ve çeşitli kültürel etkinlikler düzenleniyor. Savaşta kullanılan havan toplarının avizeye dönüştürüldüğü kafede, hurda metal ve araç lastiklerinden yapılan bir çocuk parkı da bulunuyor.
YIKIMDAN ÜRETİME
Anadolu Ajansı’na konuşan Bervis, 2011’de Muammer Kaddafi rejiminin devrilmesinin ardından yaşanan çatışmalar sonucu çok sayıda malzemenin hurdaya dönüştüğünü belirterek, “İnsanların çevresinde gördüğü, artık kullanmadığı ve çöpe attığı malzemelere farklı bir değer nasıl katabiliriz diye düşündüm. Bu fikirle yola çıktık, inşaat süreci beş yıl sürdü,” dedi.
Mekânın yalnızca geri dönüşüm akımının bir parçası olmadığını vurgulayan mimar, “Bizim geri dönüştürmemiz gereken asıl şey zihnimizdir. Değer, maddi değil entelektüel bir kavramdır. Kereste, lastik ya da metal levhalar çirkin değil; onlara estetik bir dokunuşla yeniden anlam kazandırabiliriz,” ifadelerini kullandı.
Kafenin adını Arapçada “bir araya gelme, toplanma” anlamına gelen “Lemma” kelimesinden aldığını aktaran Bervis, “Cafeland, Superland gibi yabancı kökenli isimler artık dilimize yerleşti. Oysa kelimeler dışarıdan gelirse aidiyet duygusu nasıl gelişir? Lemma bizim kelimemiz, bu topraklara ait,” diye konuştu.
KÜLTÜR VE EĞİTİM MERKEZİ
Bervis, Lemma’nın yalnızca bir kafe değil, aynı zamanda çok yönlü bir kültür ve eğitim merkezi olduğunu belirtti. Mevcut bir binanın dönüştürülmesiyle yapılan mekânda, üst kata konteynerden oluşturulmuş bir atölye sınıfı bulunuyor. Burada dil, sanat, tarım ve el işi gibi konularda çeşitli atölye çalışmaları yürütülüyor.
İç savaşta büyük ölçüde tahrip olan metal depolar ve benzeri atıkları değerlendirdiklerini anlatan Bervis, “Savaşta hasar gören su depoları, mermilerle delik deşik olmuş metaller çöpe atılıyordu. Biz onları toplayıp yeniden kullandık,” dedi.
Çocuk oyun alanında da hurda malzemelerden yararlandıklarını dile getiren Bervis, “Çocukların etraflarındaki malzemelere dokunmasını, onları keşfetmesini ve yeni bir şeyler üretmenin mutluluğunu yaşamasını istiyoruz,” ifadelerini kullandı.
Lemma Kafe, savaşın yıkımını sanata ve üretime dönüştürerek Trablus’ta umut, yaratıcılık ve yerel kimlik vurgusuyla öne çıkan bir buluşma noktası haline geldi.
Kaynak: AA