Liberya hükümeti, ülkede ölüm cezasını tamamen kaldırmak için yenilenmiş bir yasa tasarısını parlamentoya sunma sözü verdi. Bu adım, sivil toplum kuruluşlarının ve diplomatların artan baskıları sonucunda geldi.
Britanya Büyükelçiliği tarafından finanse edilen ve beş ay sürecek 84.000 dolarlık girişim, ilk kez 2024’te başlatılan sivil toplum öncülüğündeki kampanyanın ikinci aşamasını oluşturuyor. Kampanya, Liberya’nın yasalarını uluslararası insan hakları standartlarıyla uyumlu hale getirmeyi hedefliyor.
Ölüm cezası, yani idam, devletin suç işleyen bir kişiyi yasal olarak öldürmesi anlamına geliyor. Liberya, kağıt üzerinde hâlâ ölüm cezasını koruyan 25 ülkeden biri, ancak ülkede 2000 yılından bu yana hiçbir idam gerçekleşmedi.
Ülkede silahlı soygun, uçak kaçırma ve terörizm gibi suçlardan dolayı yaklaşık 14 kişi idam cezasına çarptırılmış durumda. Kampanyayı yürüten Sivil Toplum İnsan Hakları Savunuculuk Platformu, bu durumun Liberya’nın insan hakları sicilini zedelediğini ve ülkenin 2005 yılında taraf olduğu Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini belirtiyor.
İNSAN HAKLARI ÖRGÜTLERİ TEPKİLİ
Liberya, sözleşmeyi imzalamasından üç yıl sonra, 2008’de ölüm cezasının kapsamını genişleterek insan hakları örgütlerinin tepkisini çekmişti. Amnesty International’ın 2022 raporuna göre, 2021 yılı itibarıyla 16 kişi idam cezası almıştı.
Platform Genel Sekreteri Adama Dempster, “Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin geçici üyesi olarak Liberya hükümetini ölüm cezasını tamamen kaldırmaya ve idam cezasına çarptırılan tüm mahkumların cezalarını müebbete çevirmeye çağırıyoruz,” dedi.
İnsan hakları savunucuları uzun süredir idam cezasını insanlık dışı bir uygulama olarak kınıyor. Komşu Sierra Leone 2021’de ölüm cezasını kaldırırken, Liberya henüz bunu yasalaştırmadı. Eleştirmenlere göre bu uygulama, Liberya Anayasası’nın garanti altına aldığı yaşam ve özgürlük hakkıyla da çelişiyor.
KAMPANYA YENİDEN GÜNDEMDE
Kampanya, Liberya’nın Savaş ve Ekonomik Suçlar Mahkemesi kurma hazırlıkları sürerken yeniden gündeme geldi. Aktivistler, ölüm cezasının kaldırılmasının, kurulacak mahkemenin adalet sürecinin uluslararası standartlara uygun olmasını sağlayacağını savunuyor.
Kampanyanın yeniden başlatıldığı etkinlikte, İsveç Büyükelçisi Karl Backéus, Birleşik Krallık Maslahatgüzarı Simon Tooth ve Fransa Büyükelçisi Isabelle Le Guellec ölüm cezasının kaldırılmasına açık destek verdi.