Kenya’nın kuzeybatısındaki Turkana bölgesinde yer alan Kakuma mülteci kampı, 1992 yılında kuruldu. Başlangıçta geçici bir çözüm olarak düşünülen kamp, zamanla Güney Sudan, Etiyopya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi ülkelerden gelen mültecilerle büyüyerek 300 bin kişilik bir nüfusa ulaştı.
Bugün birçok kişi yardımlarla hayatta kalıyor. Ancak azalan gıda yardımları nedeniyle kampta zaman zaman protestolar ve polisle çatışmalar yaşanıyor.
KAMP DEĞİL ŞEHİR
Kenya hükümeti ve insani yardım kuruluşları, Kakuma’nın bir şehir statüsüne geçmesi için iddialı bir plan açıkladı. Kakuma, halen BM yönetiminde olsa da yerel bir belediye olarak tanımlandı ve ilerleyen dönemde yerel yönetimlere devredilecek.
Bu plan, mültecileri yerel nüfusa entegre etme ve uzun vadeli yardım bağımlılığını sona erdirme amacı taşıyor.
Kakuma’daki mültecilerin büyük kısmının henüz vatandaşlığı yok. 2021’de çıkarılan yasa, bazılarına çalışma hakkı verse de uygulamada bu haklara erişenlerin sayısı oldukça az.
Ayrıca kamp çevresindeki kuraklık, hayvancılık ve tarımı imkânsız hale getiriyor. Mülteciler, kendi geçimlerini sağlamak için işletmeler kurmaya yöneliyor.
GİRİŞİMCİLİK VE KREDİYE ERİŞİM SORUNU
Yeni iş kurmak isteyen mülteciler için en büyük engel sermaye. Kakuma’daki banka kredilerinin faiz oranı %20 civarında ve çoğu mültecinin gerekli teminatı yok.
Ancak Inkomoko adlı bir yardım kuruluşu, düşük faizli kredi ve finansal eğitim sağlayarak bu açığı kapatmaya çalışıyor. Kuruluşun yöneticisi Julienne Oyler, “Mültecilerde girişimcilik ruhu var. Dayanıklılar, becerikliler ve uyum sağlama yetenekleri güçlü.” diyor.
BAŞARI HİKAYELERİ
Kongolu mülteci Adele Mubalama, Inkomoko’dan aldığı düşük faizli krediyle dikiş atölyesi kurdu. 26 kişiyi istihdam eden Mubalama, geçen yıl 8 bin 300 dolar kâr elde etti.
Etiyopyalı eski asker Mesfin Getahun da aynı kuruluşun desteğiyle “Jesus is Lord” adını verdiği mağaza zincirini kurarak Kakuma’daki en büyük perakendeci haline geldi. 115 bin dolarlık bir krediyle bu başarıyı yakaladı.
Inkomoko, mülteci işletmelerini Kenya’nın Eldoret şehrindeki tedarikçilerle buluşturarak ticari ilişkileri güçlendirmeyi hedefliyor. Bu sayede aracı maliyetleri düşürülüyor ve Kakuma’nın ülke ekonomisine entegrasyonu sağlanıyor.
ELEŞTİRİLER VE ALTYAPI SORUNU
Bazı uzmanlar ise Kakuma’nın şehirleşme planına temkinli yaklaşıyor. Notre Dame Üniversitesi’nden araştırmacı Rahul Oka, bölgenin sürdürülebilir bir ekonomi kurmak için yeterli su ve altyapıya sahip olmadığını belirtiyor.
ODI Global’den Freddie Carver ise mültecilerin Kenya içinde hareket özgürlüğü olmadıkça fırsatların anlamlı bir dönüşüme yol açmayacağını savunuyor. Carver, geçim kaynaklarına odaklanılırken temel haklar konusunun geri planda kaldığını söylüyor.
Kaynak: AfricaNews