9 Temmuz 2025’te Nairobi Kahve Borsası’nda yeniden başlayan müzayedede, Kenya’daki çiftçiler 376 milyon Kenya şilini (yaklaşık 2,82 milyon ABD doları) gelir elde etti. Satılan 7 bin 887 çuval kahve, önceki döneme göre daha düşük bir hacimle (6 bin 650 çuval) gerçekleşse de, artan birim fiyatlar sayesinde üreticiler için olumlu bir tablo ortaya çıktı.
Müzayedede ortalama satış fiyatı çuval başına 38 bin 557 KSh (yaklaşık 289 ABD doları) olarak gerçekleşti. Ancak üst kalite çekirdekler, önemli fiyatlara ulaştı. Örneğin, Kipkelion’daki Kipsinende fabrikasından çıkan Grade AA çekirdekleri çuval başına 47 bin KSh (yaklaşık 353 dolar) fiyatla alıcı buldu. Lopino Çiftliği ürünleri ise 43 bin 771 KSh (yaklaşık 328 dolar) seviyelerinde işlem gördü.
YENİ POLİTİKALAR GELİRİ ARTIRDI
Bu başarının arkasında, Kenya’nın tarım sektöründe son bir yılda yaptığı yapısal reformlar yer alıyor. 2024 Ekim – 2025 Nisan arasında borsada toplam 535 bin 941 çuval kahve işlem görerek çiftçilere 27,6 milyar KSh (yaklaşık 207 milyon dolar) kazandırdı. Bu sıçrama, özellikle şu yeniliklere bağlanıyor:
- Kiraz kahve için Garanti Edilen Asgari Getiri politikası
- Doğrudan Ödeme Sistemi (Direct Settlement System)
- Uluslararası alıcılara açık dijital müzayede modeli
DİJİTALLEŞME İLE KÜRESEL ALICILAR DEVREDE
Tarım Bakanı Mutahi Kagwe, dijital altyapı sayesinde uluslararası alıcıların artık doğrudan müzayedelere katılabildiğini ve bunun şeffaflık ile rekabeti artırdığını belirtti. Kagwe, bu sayede çiftçilerin gerçek piyasa değeri üzerinden kazanç elde etmeye başladığını ifade etti. 2023/24 sezonundaki düşük üretim, ruhsat düzenlemeleri ve ödeme sistemi değişiklikleri nedeniyle geçici aksamalara yol açmıştı. Ancak son reformlar sayesinde değerli çekirdeklerin yeniden piyasaya girmesi sağlandı ve merkezi değirmenlerdeki darboğazlar aşılmaya başlandı.
GELİR YÜKSELDİ, YATIRIMLAR ARTABİLİR
Kriz sonrası sağlanan likidite, çiftçilerin yeniden gübre, işçi ve ekipman yatırımı yapmasına olanak sağladı. Üst kalite (AA, AB) çekirdeklere verilen fiyat primleri, kaliteyi sürdürme yönünde doğrudan teşvik sağlıyor. Reform paketi; borç hafifletme, tohum desteği ve altyapı yatırımları gibi alanlarla da çiftçilere daha büyük bir dayanıklılık kazandırmayı hedefliyor. Sezon dışı dönemde hacimler doğal olarak azalırken, bundan sonraki başarı; çuval başına kazancın korunması, küçük üreticilerin katılımı ve küresel erişimin sürdürülmesine bağlı olacak. Yeni dijital müzayede sistemi, asgari gelir garantileri ve kooperatif temelli reformların uzun vadede çiftçi gelirini ne ölçüde destekleyeceği önümüzdeki müzayedelerde görülecek.