Kenya, kıtanın sürdürülebilir enerji dönüşümünde lider ülke konumuna yükseliyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), ülkenin 2030 yılına kadar evrensel elektrik erişimi hedefinde kaydettiği ilerlemeyi ve yenilenebilir enerji, özellikle jeotermal kaynaklardaki başarılarını övgüyle karşıladı.
ELEKTRİK ERİŞİMİNDE BÜYÜK SIÇRAMA
IEA’nın yayımladığı son Enerji Politikası İncelemesi’ne göre, Kenya’da elektrik erişimi 2013’teki %37 seviyesinden 2023’te %79’a çıktı. Kentsel bölgelerde erişim neredeyse tamamen sağlanırken, kırsal kesimde ise bu gelişim, 9 milyon kişiye elektrik ulaştıran “Son Kilometre Bağlantı Projesi” ile desteklendi. Kenya, Doğu Afrika’daki güneş enerjisi sistemlerinin %75’ini satarak bölgedeki pazarın lideri oldu. Bugün her beş haneden biri, mini güneş şebekeleri veya bağımsız güneş sistemleri kullanıyor. Jeotermal, hidroelektrik, rüzgar ve güneş gibi düşük emisyonlu kaynaklar ise ülkenin elektrik üretiminin %90’ını oluşturuyor. Lake Turkana Rüzgar Santrali ve dünya standartlarındaki jeotermal tesisler, Kenya’yı temiz ve erişilebilir enerji üretiminde ön saflara taşıyor.
TEMİZ PİŞİRMEYE ERİŞİMDE ARTIŞ
2013 yılında %10 seviyesinde olan temiz pişirme teknolojilerine erişim, 2023 itibarıyla %30’un üzerine çıktı. Kenya Ulusal Pişirme Dönüşüm Stratejisi çerçevesinde, 2028’e kadar tüm hanelere temiz pişirme imkânı sağlanması hedefleniyor. IEA, Kenya’nın enerji şebekesini modernleştirme çabalarını da olumlu değerlendirdi. 2024 yılında yürürlüğe giren düzenlemelerle, iletim ve dağıtım altyapısına özel sektör yatırımlarının önü açıldı. Ancak yüksek sistem kayıpları (%23), enerji maliyetlerinin düşürülmesi ve düzenleyici kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliği gibi yapısal sorunlar hâlâ çözüm bekliyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR GELECEK İÇİN ÖRNEK ÜLKE
Genel değerlendirmesinde IEA, Kenya’nın güçlü enerji politikaları, stratejik yatırımlar ve uluslararası iş birlikleri sayesinde sürdürülebilir enerji hedeflerine ulaşma yolunda iyi bir konumda olduğunu vurguladı. Kenya’nın bu alandaki performansı, Afrika’nın diğer ülkeleri için örnek teşkil ediyor.