Kenya’da artan enflasyon, işsizlik ve vergi yükü, uzun süredir halkın tepkisini çekiyordu. 2024 yılında, özellikle gençler tarafından başlayan vergi karşıtı protestolar kanlı çatışmalara dönüşmüş ve onlarca kişi yaşamını yitirmişti. Bu yıl, o olayların yıldönümünde düzenlenen anma yürüyüşleri de kısa sürede kitlesel protestolara dönüştü. Başkent Nairobi başta olmak üzere Kisumu, Mombasa ve Nakuru gibi büyük şehirlerde on binlerce kişi sokaklara çıkarak hükümeti protesto etti.
BİRÇOK KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ
Uluslararası insan hakları örgütü Amnesty Kenya, Çarşamba günü gerçekleştirilen protestolarda güvenlik güçlerinin sert müdahalesi sonucu en az 16 kişinin hayatını kaybettiğini ve 400‘den fazla kişinin yaralandığını açıkladı. Yaralılar arasında durumları ağır olanların da bulunduğu bildirildi.
Gösterilere ilişkin açıklama yapan bir hükümet bakanı, protestoların yalnızca vergi karşıtı bir tepki değil, aynı zamanda hükümeti devirmeye yönelik organize bir kalkışma olduğunu öne sürdü. Bakan, protestocuları anayasal düzene yönelik darbe girişiminde bulunmakla suçladı.
KENYA HÜKÜMETİNDEN AÇIKLAMA GELDİ
Kenya hükümeti, ülke genelinde gençler tarafından düzenlenen geniş çaplı protestoları “darbe girişimi” olarak nitelendirerek sert önlemler alınacağını duyurdu. Kenya Güvenlik Bakanı Kipchumba Murkomen yaptığı açıklamada, protestocuların Parlamento ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı hedef aldığını belirtti. Murkomen, “Planlayanların amacı, cumhuriyette otoritenin ve demokrasinin simgesini ele geçirmekti. Bu eylemler protesto ya da ifade özgürlüğü kapsamında değildir. Anayasaya aykırı, rejimi değiştirmeye yönelik bir girişim söz konusudur.” dedi.
BM UYARIDA BULUNDU
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Kenya’da son dönemde düzenlenen protestolarda meydana gelen can kayıpları ve yaralanmalara ilişkin yazılı bir açıklama yayımladı. BM Sözcüsü Liz Throssell yaptığı açıklamada, “Kenya’da çarşamba günü düzenlenen gösteriler sırasında protestocuların ve polis memurlarının da aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin yaralandığı ve bazı protestocuların hayatını kaybettiği yönündeki haberlerden derin endişe duymaktayız” ifadelerini kullandı. Ateşli silah yaralanmalarının da bildirildiğini belirten Throssell, hastaneye kaldırılan çok sayıda gösterici bulunduğuna dikkat çekti.
MUHALEFETTEN TEPKİ: “HALKIN SESİNE KULAK VERİN”
Kenya muhalefeti ise hükümeti şiddeti tırmandırmakla ve halkın meşru taleplerini kriminalize etmekle suçladı. Eski başbakan Raila Odinga’nın destekçileri, sokak hareketlerinin demokratik haklar çerçevesinde sürdüğünü savunarak, “Gençlerin iş, halkın ise adalet istediğini” vurguladı. Olayların ardından başkentte geniş güvenlik önlemleri alındı. Bazı bölgelerde sokağa çıkma yasağı ilan edildiği, sosyal medyaya kısıtlamalar getirildiği bildiriliyor. İnsan hakları örgütleri, Kenya hükümetine itidal çağrısı yaparken, uluslararası toplumun gelişmeleri yakından takip ettiği ifade ediliyor.