Kenya Yüksek Mahkemesi, perşembe günü 1,6 milyar dolarlık Kenya-ABD Sağlık İş Birliği Çerçevesi Anlaşmasının uygulanmasını, vatandaşlara ait gizli sağlık verilerinin aktarılabileceğine yönelik endişeler üzerine geçici olarak durdurdu.
Yargıç Bahati Mwamuye’nin kararı, Kenya Tüketiciler Federasyonunun (COFEK) açtığı ve hükümetin sağlık ve epidemiyolojik bilgilerin nasıl korunacağına dair güvence verene kadar anlaşmanın askıya alınmasını talep eden dava sonrası geldi.
Hakim, ara kararında Devlet Hukuk Bürosu, Senato ve diğer devlet kurumlarının anlaşmayı yürürlüğe koymasına yönelik tüm adımları durdurarak, askıya alma kararının “tıbbi, epidemiyolojik veya hassas kişisel sağlık verilerinin aktarılmasını, paylaşılmasını veya yayılmasını öngören ya da kolaylaştıran hükümlere” ilişkin olduğunu belirtti.
Mwamuye ayrıca, anlaşmanın uygulanmasını durduran ayrı bir koruyucu tedbir kararı daha açıkladı.
Tartışmalı anlaşma, 5 Aralık’ta Washington’da imzalanmış ve Kenya, ABD ile hükümetler arası sağlık iş birliği çerçevesi kabul eden ilk Afrika ülkesi olmuştu.
İmza törenine Kenya Devlet Başkanı William Ruto, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Kenya Başbakanlık Sekreteri Musalia Mudavadi katılmıştı. Rubio, Kenya’nın uzun süredir devam eden kurumsal istikrarı nedeniyle ilk ortak olarak seçildiğini söylemiş; Ruto ise anlaşmanın ülkenin evrensel sağlık kapsayıcılığı hedefini güçlendireceğini ifade etmişti.
Kenya hükümeti, anlaşma kapsamındaki fonların sağlık altyapısını, tedarik zincirlerini, sağlık çalışanı eğitimini ve sigorta erişimini güçlendireceğini açıklamıştı.
Mahkemenin askıya alma kararı, anlaşmanın veri paylaşımına ilişkin hükümlerinin anayasal gizlilik güvencelerine uyup uymadığına dair nihai karar verilene kadar çerçevenin ilerleyemeyeceği anlamına geliyor. Önümüzdeki haftalarda yeni duruşmalar yapılması bekleniyor.
Öte yandan, Uganda perşembe günü ABD ile 2,3 milyar dolarlık beş yıllık bir sağlık ortaklığı anlaşması imzalayarak ülkenin sağlık sistemini güçlendirmeyi, temel hizmetleri genişletmeyi ve hastalık izleme kapasitesini artırmayı hedeflediğini duyurdu. Yetkililer, anlaşmanın anne-çocuk sağlığı, HIV/AIDS programları, bulaşıcı hastalık kontrolü ve halk sağlığı güvenliğini destekleyeceğini belirtti.