Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) Cumhurbaşkanı Félix Tshisekedi, Brüksel’de düzenlenen Küresel Geçit Forumu’nda yaptığı konuşmada, Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame’ye “cesaret göstererek” kendisiyle işbirliği yapma ve doğu Kongo’daki şiddeti sona erdirme çağrısında bulundu.
Tshisekedi, “Burada bulunan herkese ve tüm dünyaya sesleniyorum: Barış çağrısında bulunalım, Kagame’ye uzanalım ve bu tırmanışın durdurulmasını isteyelim” dedi. Ruanda lideri Kagame de forumda hazır bulundu. Tshisekedi, “Bugün bu gerginliği durdurabilecek tek iki lider biziz” ifadelerini kullanarak, haziran sonunda Washington’da imzalanan barış anlaşmasına rağmen çatışmaların sürdüğüne dikkat çekti.
“AFRİKA ARTIK İLERLEMELİ”
KDC’nin doğu bölgeleri, Ruanda sınırına yakın ve zengin doğal kaynaklara sahip olmasına rağmen 30 yılı aşkın süredir çatışmalara sahne oluyor. Şiddet, Kigali’nin desteklediği belirtilen M23 adlı silahlı grubun bu yılın başlarında Goma ve Bukavu kentlerini ele geçirmesiyle daha da tırmandı. Tshisekedi, barışın ancak Kagame’nin M23 güçlerine çatışmaları durdurma emri vermesiyle sağlanabileceğini vurgulayarak, “Afrika artık ilerlemeli, Başkan Paul Kagame. Bunu yapabilecek güce sahibiz” dedi.
BAŞARISIZ DİPLOMASİ
Kongo’nun doğusunda faaliyet gösteren M23 milis grubu, bu yılın başından itibaren yeni saldırılar düzenleyerek kontrol alanını genişletti. Birleşmiş Milletler uzman raporuna göre Ruanda, isyancılara askeri destek sağlıyor ve grup üzerinde “komuta ve kontrol” etkisine sahip. Kigali ise bu iddiaları reddederek güçlerinin yalnızca “meşru müdafaa” amacıyla hareket ettiğini savunuyor.
ABD ve Katar’ın ara buluculuk çabalarına rağmen, bölgede kalıcı bir ateşkes sağlanamadı. Çatışmalarda binlerce kişi hayatını kaybetti, yüz binlerce sivil evlerini terk etmek zorunda kaldı.
Haziran ayında Washington’da imzalanan barış anlaşması kısa süreli bir umut pırıltısına neden oldu, fakat uygulama sürecinde beklenen ilerleme kaydedilemedi. Doha’da yürütülen görüşmeler de sonuçsuz kaldı. ABD Dışişleri Bakanlığı, geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada, anlaşmanın bazı maddelerinin uygulanmasında “ciddi gecikmeler” yaşandığını duyurdu.
Geçen hafta Kongo ve Ruanda arasında bir ekonomik iş birliği çerçevesi imzalanması planlanmıştı. Fakat yerel ajanslara konuşan bazı kaynaklar, Kinşasa’nın anlaşmaya imza atmayı reddettiğini belirtti.
KİGALİ’DEN SERT TEPKİ
Tshisekedi’nin Brüksel’deki çağrısı Kigali yönetiminden sert yanıt aldı. Ruanda Dışişleri Bakanı Olivier Nduhungirehe, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada:
“Gerginliği tırmandıran kişi Cumhurbaşkanı Tshisekedi’nin ta kendisidir ve bu süreci durdurabilecek tek kişi de yine odur.” ifadelerini kullandı.
Ruanda Cumhurbaşkanlığı Basın Sekreteri Stephanie Nyombayire ise Tshisekedi’yi, Brüksel’deki forumu “kendi yarattığı bir çatışmada mağdur rolü oynamak için kullanmakla” suçladı.
BÖLGESEL BARIŞ ARAYIŞI SÜRÜYOR
Kongo’nun doğusundaki çatışmalar, yalnızca iki ülke arasındaki ilişkileri değil, Afrika’nın Orta ve Büyük Göller bölgesindeki istikrarı da tehdit ediyor. Bölgede yaşamak zorunda olan halk, ciddi bir tehditle karşı karşıya. Gıda, temiz su ve sağlık desteği yok denecek kadar az. Aynı şekilde göç etmek zorunda kalan sivillerde aynı durum içinde yaşam mücadelesi veriyor. Uzmanlar, Kigali ve Kinşasa’nın diplomatik kanalları yeniden açmasının, M23 krizinin çözümünde belirleyici olacağını vurguluyor.