Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) Senatosu, 22 Mayıs Perşembe günü yaptığı oylamada, eski Devlet Başkanı Joseph Kabila’nın “ömür boyu senatör” statüsünden kaynaklanan dokunulmazlığını kaldırdı. 96 senatörden 88’i dokunulmazlığın kaldırılması yönünde oy kullanırken, 5 senatör karşı oy verdi, 3 oy ise geçersiz sayıldı.
Bu kararla birlikte Joseph Kabila hakkında Yüksek Askeri Mahkeme’de yargı sürecinin başlatılmasının önü açılmış oldu.
KABILA’YA CİDDİ SUÇLAMALAR YÖNELTİLİYOR
Senatonun bu kararı, Yüksek Askeri Mahkeme Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianameyi inceleyen özel komisyonun raporunun onaylanmasının ardından alındı. Raporda Kabila, “vatana ihanet, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve isyan hareketine katılım” ile suçlanıyor.
Söz konusu suçlamalar, eski devlet başkanının, KDC’nin doğusundaki şiddet olaylarında rol oynayan M23 isyancı grubu ve onunla bağlantılı olduğu öne sürülen Kongo Nehri İttifakı (AFC/M23) ile ilişkili olduğu iddialarına dayanıyor.
YARGI SÜRECİ YÜKSEK ASKERİ MAHKEME’DE YÜRÜTÜLECEK
Dokunulmazlığın kaldırılması kararıyla birlikte, Kabila hakkında Yüksek Askeri Mahkeme’de resmi yargılama süreci başlatılabilecek. Ancak Joseph Kabila, 2023 yılından bu yana yurt dışında bulunuyor ve henüz konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı.
PPRD’DEN SUÇLAMALARA TEPKİ: “SİYASİ BİR KOMPLO”
Kabila’nın lideri olduğu Demokratik Halkın Yeniden Yapılanması Partisi (PPRD), kararı sert bir şekilde eleştirdi. Parti yetkilileri, sürecin Devlet Başkanı Félix Tshisekedi yönetimi tarafından, Kabila’yı siyasi arenadan uzaklaştırmak amacıyla yürütülen bir “cadı avı” olduğunu savundu.
KABILA’NIN “ÖMÜR BOYU SENATÖR” STATÜSÜNE DİKKAT ÇEKİLDİ
Joseph Kabila, 2001-2019 yılları arasında KDC’de devlet başkanlığı görevinde bulunmuş, görev süresini tamamladıktan sonra Anayasa’nın 104. maddesi gereği otomatik olarak “ömür boyu senatör” unvanını kazanmıştı. Bu statü, eski cumhurbaşkanlarına hem onursal bir rol hem de yargıdan muafiyet sağlayan dokunulmazlık hakkı tanıyordu.
KABILA’NIN GERİ DÖNÜŞÜ SİYASİ ATMOSFERİ DAHA DA GERDİ
Eski Cumhurbaşkanı Joseph Kabila, 19 Nisan 2025 Cuma günü uzun süre yurtdışında yaşadıktan sonra Kongo Demokratik Cumhuriyeti’ne geri döndü. Bu gelişme, ülkenin doğusunda M23 isyancılarının etkin olduğu Goma şehrine ulaşmasıyla birlikte siyasi çevrelerde büyük yankı uyandırdı.
Kabila’nın dönüşü, mevcut Cumhurbaşkanı Félix Tshisekedi’nin kendisini M23 isyancılarına destek vermekle suçlamasının ardından gerçekleşti. Kabila ise bu suçlamalara karşı çıkarak Tshisekedi’den somut delil göstermesini talep etti. Kabila’nın partisi de eski başkanın Goma’ya dönüşünün anayasal bir hak olduğunu vurguladı.
Dönüşüyle birlikte Kabila ve ailesine yönelik baskılar uygulanmaya başladı. Eşi Marie Olive Lembe, aileye ait mülklerin gasp edildiğini öne sürerken, başkent Kinşasa’nın doğusundaki Kingakati’de bulunan Kabila’ya ait mülkte güvenlik güçleri tarafından aramalar yapıldı.
Joseph Kabila 2019 yılında Félix Tshisekedi ile siyasi bir ittifak kurmuş ancak bu koalisyon zamanla dağılmıştı. Tshisekedi’nin, Kabila’nın siyasi platformlarını kullanarak kendi konumunu güçlendirmesiyle birlikte iki lider arasındaki eski anlaşmazlıklar yeniden gündeme geldi.
Kabila, geri dönüşüyle birlikte aktif siyasete de yeniden adım attığını duyurdu. Partisinde yeni bir başkan yardımcısı atayarak siyasi arenaya dönüş yaptığını ilan etti. Ancak bu süreçte bazı parti üyelerinin güvenlik güçlerince sorgulanması, ülkedeki siyasi tansiyonu daha da yükseltti.
KONGO’NUN DOĞUSUNDA ŞİDDET TIRMANIYOR
Karar, ülkenin doğusunda M23 isyancıları ile Kongo güvenlik güçleri arasındaki çatışmaların şiddetlendiği, siyasi tansiyonun ise yükseldiği bir dönemde alındı. Hükümet, doğu bölgelerdeki isyan hareketlerinin bastırılması için askeri operasyonlarını sürdürürken, muhalefet bu süreçte siyasi hesaplaşmaların yaşandığını öne sürüyor.