Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nin eski Başbakanı Augustin Matata Ponyo, kamu fonlarını zimmete geçirmekten suçlu bulunarak salı günü 10 yıl zorunlu çalışma cezasına çarptırıldı. Ponyo ile birlikte yargılanan eski merkez bankası başkanı Deogratias Mutombo Mwana Nyembo ve Güney Afrikalı iş insanı, Africom Commodities’in CEO’su Christo Grobler ise beşer yıl hapis cezası aldı.
BUKANGALONZO PROJESİ ÜZERİNDEN YÜRÜTÜLEN DAVADA KARAR ÇIKTI
Yargılamaya konu olan suçlamalar, eski Cumhurbaşkanı Joseph Kabila döneminde başlatılan Bukangalonzo Tarım-Endüstri Parkı projesine tahsis edilen 285 milyon dolarlık kamu fonunun usulsüz kullanımıyla ilgiliydi.
Proje, ülkenin tarımsal üretimini ve istihdamı artırma amacı taşıyordu ancak yıllar sonra herhangi bir somut sonuç elde edilemeden başarısızlıkla sonuçlandı.
DOKUNULMAZLIK TARTIŞMASI MAHKEMEYİ DURDURMADI
Her ne kadar Matata Ponyo halen milletvekili olarak görev yapıyor olsa da, Anayasa Mahkemesi davayı görme yetkisine sahip olduğu yönünde karar verdi. Mahkeme Başkanı, dokunulmazlığın kişiye değil göreve bağlı olduğunu ve Matata Ponyo’nun milletvekili seçilmesinin dava süreci başladıktan sonra gerçekleştiğini vurguladı. Bu yaklaşım, savunma tarafının dokunulmazlıkla ilgili itirazlarını geçersiz kıldı.
KARAR KURUMLAR ARASI GERİLİME NEDEN OLDU
Anayasa Mahkemesi’nin bu tutumu, yasama-yargı arasında gerilime yol açtı. Ulusal Meclis Başkanı Vital Kamerhe, verilen kararı anayasaya aykırı bulduğunu söyleyerek, bir milletvekilinin dokunulmazlığı kaldırılmadan yargılanamayacağını savundu. Kamerhe, Anayasa Mahkemesi yönetimiyle bir toplantı yaparak yasal yorum farklılıklarının giderilmesini önerdi.
MAHKEME BAŞKANI YARGI BAĞIMSIZLIĞINI SAVUNDU
Bu çıkışa karşılık Anayasa Mahkemesi Başkanı Dieudonné Kamuleta Badibanga, anayasanın 151. maddesini hatırlatarak yargı bağımsızlığının altını çizdi. Meclisin yargı süreçlerine müdahale edemeyeceğini belirten Kamuleta, davanın savcılık onayı aşamasını çoktan geçtiğini ve erkler ayrılığına saygı gösterilmesi gerektiğini vurguladı.
PONYO: ”BU SİYASİ BİR İNTİKAM DAVASI”
Matata Ponyo ise davanın tamamen siyasi olduğunu iddia ediyor. Suçlamaların, kendisinin iktidardaki “Ulusun Kutsal Birliği” koalisyonuna katılmayı reddetmesi ve yeni bir siyasi parti kurarak başkanlık seçimlerine katılma hedefi nedeniyle ortaya atıldığını ileri sürdü. Yargının siyasallaştığını savunan Ponyo, Anayasa Mahkemesi’nin 2021 yılında aynı davada yetkisizlik kararı verdiğini, ancak dönemin mahkeme başkanı Dieudonné Kaluba’nın bu tavrı nedeniyle görevden alındığını söyledi.
FONLAR HARCANDI FAKAT SONUÇ ALINAMADI
Öte yandan Bukangalonzo Tarım-Endüstri Parkı, kamuoyunda büyük umutlarla tanıtılmasına rağmen ciddi bir başarısızlık örneği olarak görülüyor. Projeye yüz milyonlarca dolar aktarılmış olsa da, üretim ya da istihdam anlamında kayda değer bir gelişme yaşanmadı.