Benin Bronzu, 13. yüzyıldan itibaren Benin Krallığı’nda üretilen ve Afrika sanatının en önemli eserleri arasında yer alan bronz, pirinç ve fildişi heykellerden oluşan bir koleksiyondur. Bu eserler, kraliyet saraylarını süsleyen detaylı rölyefler, büstler ve maskeler içerir.
1897’de İngiliz kuvvetleri, Benin Krallığı’na düzenledikleri askeri saldırı sırasında bu sanat eserlerini yağmalayarak Avrupa’ya götürdü. Bugün, Benin Bronzu’na ait eserler dünyanın birçok müzesinde sergilense de Nijerya, uzun yıllardır bu kültürel mirasını geri almak için mücadele ediyor.
Son yıllarda, birçok ülke sömürge döneminde kaçırılan bu eserleri Nijerya’ya iade etme kararı aldı. Son olarak, Hollanda 119 Benin Bronzu’nu Nijerya’ya geri göndereceğini duyurdu. Bu gelişme, Afrika’nın kültürel mirasını geri kazanma sürecinde önemli bir adım olarak görülüyor.
Benin Bronzları Nijerya’ya Geri Dönüyor
Eserlerin devriyle ilgili anlaşmalar, bronzların sergilendiği Leiden’deki Wereldmuseum’da imzalandı. Hollanda Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanı Eppo Bruins ile Nijerya Ulusal Müzeler ve Anıtlar Komisyonu (NCMM) Genel Direktörü Olugbile Holloway tarafından resmileştirilen anlaşmaya göre, eserlerin bu yıl içinde Nijerya’ya ulaşması bekleniyor. Bakan Bruins, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu iade, geçmişte yaşanan bir haksızlığın düzeltilmesine katkı sağlıyor. Kültürel miras, bir ulusun hikâyesini anlatmada büyük önem taşır. Benin Bronzu’na ait eserler, asıl yerleri olan Nijerya’da olmalı. Onların geri dönmesi önemli bir gelişme,” ifadelerini kullandı.
Hollanda Tarihi Utancını Kabul Etti
Hollanda, bronz eserlerin 1897’de İngiltere’nin Benin Şehri’ne düzenlediği askeri operasyon sırasında yağmalandığını kabul etti. Ülke, bu eserleri hiçbir koşul öne sürmeden iade ettiğini duyurdu. Bu adım, sömürge dönemi yağmalarına bağlı olarak gerçekleştirilen en büyük tek seferlik iade işlemi olarak kaydedildi. Hollanda’nın Nijerya Büyükelçisi Bengt van Loosdrecht, Nijerya’nın eserleri geri almak için 50 yılı aşkın süredir mücadele ettiğine dikkat çekerek, “Bu süreç, iki ülke arasındaki ortaklığı güçlendiriyor,” dedi.
NCMM Genel Direktörü Holloway ise bu iadenin diğer ülkeleri de benzer adımlar atmaya teşvik edebileceğini belirtti. “Hollanda’nın iş birliğini takdir ediyoruz ve bu kararın dünya genelinde yağmalanmış eserlerin iadesi konusunda bir örnek teşkil etmesini umuyoruz,” diye konuştu. Hollanda’daki müzeler, Nijerya ile iş birliğini sürdüreceklerini ve eserlerin iadesinin iki ülke arasındaki müze ilişkilerine yeni bir boyut kazandıracağını açıkladı.
Nijerya Önemli Bir Kültürel Adım Attı
İmza törenine, NCMM Hukuk Direktörü Babatunde Adebiyi ve Hollanda’daki Nijerya Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı Nnenne Ebekaku gibi önemli yetkililer katıldı. Hollandalı yetkililer, kararın uzman tavsiyeleri doğrultusunda alındığını ve ülkenin sömürge dönemi eserlerinin iadesine yönelik politikasıyla uyumlu olduğunu belirtti. 119 eserden 113’ü Hollanda Devlet Koleksiyonu’na, altısı ise Rotterdam Belediyesi’ne aitti. Bu gelişme, Nijerya’nın öncülük ettiği Afrika kültürel mirasının iadesine yönelik küresel harekete ivme kazandırıyor.