Uzmanlara göre Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) paralel hükümet ilanı, sahada Sudan ordusuna karşı aldığı yenilgiler sonrası meşruiyet kazanma girişiminden ibaret.
Sudanlı analist Cihad Maşamun, HDK’nın etkili şekilde yönetim için gerekli idari mekanizma, ekonomik strateji ve halk desteğinden yoksun olduğunu belirterek, “Bunu aslında bir pazarlık kozu olarak yapıyorlar. Uluslararası toplumun kendilerini müzakere edilebilir bir aktör olarak görmesini istiyorlar.” dedi.
Güney Sudan kökenli siyaset bilimci Abiol Lual Deng ise HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalo’nun (Hemedti), Güney Sudan’ın bağımsızlık mücadelesinden taktikler ödünç aldığını ve aynı zamanda altın ile nadir toprak elementleri gibi kaynaklara yönelik küresel talebi kullanmaya çalıştığını söyledi.
HARTUM’DA SEMBOLİK KABİNE TOPLANTISI
İki yılı aşkın süredir devam eden savaşın ardından Sudan geçiş hükümeti ilk kez başkent Hartum’da tam kadro kabine toplantısı yaptı. Başbakan Kamil İdris’in başkanlık ettiği toplantı, “devlet otoritesinin yeniden tesisi için sembolik bir adım” olarak nitelendirildi.
Bu gelişmeden haftalar önce HDK önderliğindeki koalisyon, kontrol ettiği bölgelerde “Geçiş Barış Hükümeti Başkanlık Konseyi” adını verdiği paralel bir yapı ilan etmişti. Ancak Afrika Birliği ve Arap Ligi başta olmak üzere uluslararası toplum bu oluşumu tanımadı.
SAVAŞIN SEYRİ
Maşamun’a göre HDK’nın bu açıklaması, ordunun ilerleyişine karşı bir tepki niteliği taşıyor: “Ordu, HDK’yı başkent ve merkez bölgelerden çıkardı. Onlar da Kordofan ve daha sonra Darfur’a çekilmek zorunda kaldı.”
Birleşmiş Milletler verilerine göre, Nisan 2023’te başlayan çatışmalarda 20 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 15 milyon kişi yerinden edildi.
Maşamun, HDK’nın kontrol ettiği bölgelerde bile düzenin sağlanamadığını vurgulayarak, “Oralarda halk gerçekten HDK’yı desteklediği için değil, savaşın dayattığı koşullar yüzünden kalıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
SUDAN’IN GELECEĞİ
Bazı gözlemciler, Sudan’daki durumun Libya’daki ikili hükümet modeline benzediğini öne sürse de Maşamun bu görüşe katılmıyor: “Doğum belgesi, pasaport, sağlık ve eğitim hizmetlerini kim sağlayacak? HDK’nın böyle bir kapasitesi yok.”
Maşamun, savaşın sonlanması için iki ihtimal olduğunu dile getirdi: “Birincisi, taraflar savaşın çıkarlarına hizmet etmediğine karar verebilir. İkincisi ve en önemlisi, siviller kendi iç seçimlerini yapar, ardından bir parlamento ve bu parlamentodan bir hükümet ile kabine kurulur.”