Güney Sudan, Cumhurbaşkanı Salva Kiir ile Birinci Başkan Yardımcısı Riek Machar arasındaki siyasi gerilimlerin artmasıyla birlikte yeniden iç savaş tehlikesiyle karşı karşıya. Bu gerilim, şiddetli çatışmalara ve üst düzey siyasi ve askeri figürlerin tutuklanmasına yol açtı.
BARIŞ ANLAŞMASI RİSK ALTINDA
Son gelişmeler, ülkenin 2018 tarihli barış anlaşmasını tehlikeye atarken, uzmanlar iki lider arasındaki derin güvensizliğin istikrarsızlığı artırdığını belirtiyor. Kiir, artan siyasi krize bağlı olarak üç bakanı görevden aldı. Bu hamle, geçtiğimiz hafta ABD’nin güvenlik riskleri ve siviller arasında silahların yaygın olmasını gerekçe göstererek, ülke dışındaki acil olmayan personelini tahliye etme kararının ardından geldi.
Bölgesel liderler, özellikle Doğu Afrika’nın bölgesel hükümetler arası kuruluşu IGAD, krizi çözmek için devreye girdi. Olağanüstü bir zirve yapılacağı ve krizle ilgili adımların ele alınacağı açıklandı.
Son şiddet patlaması, 4 Mart’ta Machar’a bağlı Nuer milislerinin, Güney Sudan-Etiyopya sınırına yakın Nasir kasabasında bir askeri üssü ele geçirmesiyle başladı. Uluslararası Kriz Grubu‘na göre, Machar, 25 Şubat’ta Ulang ilçesinde orduyu saldırı düzenlemekle suçladı ve ülkenin batısındaki ilk başkan yardımcısının destekçilerine yönelik saldırılar düzenlendiğini öne sürdü.
NASIR’DA ÇATIŞMALAR BÜYÜDÜ
Sonrasında, Machar’ın Nuer toplumuna bağlı Beyaz Ordu, hükümet güçleriyle çatışmaların ardından Nasir’i ele geçirdi. Edmund Yakani, Güney Sudan’daki İlerleme İçin Toplum Güçlendirme Organizasyonu’nun (CEPO) yürütme direktörü, “Şiddet, Güney Sudan Halk Savunma Kuvvetleri (SSPDF) uzun süreli askerlerinin Nasir’de değiştirilmesine ilişkin anlaşmazlık nedeniyle patlak verdi” dedi.
GÜVENLİK DURUMU KÖTÜLEŞİYOR
Durum, Nasir’de BM helikopterine yapılan saldırı sonucu 27 kişinin hayatını kaybetmesiyle daha da kötüleşti. Bu olayın ardından, Juba’da da gerilim arttı. Kiir, Machar’ın önemli müttefiklerini tutuklama emri verdi.
Analistler, Kiir ve Machar arasındaki güven krizinin, Güney Sudan’daki devam eden istikrarsızlığın temel nedeni olduğunu belirtiyor. Yakani, bu güven eksikliğinin 2013 Aralık ayında başladığını ve bugünlere kadar devam ettiğini vurguladı.
UGANDA ASKER YOLLADI
Uganda ordusu, Güney Sudan’ın başkenti Juba’ya özel kuvvetler gönderdi. Uganda Genelkurmay Başkanı Muhoozi Kainerugaba, birliklerin güvenliği sağlamak için bölgede olduğunu açıkladı. Ancak bu adım, Cumhurbaşkanı Salva Kiir ve Birinci Başkan Yardımcısı Riek Machar arasındaki gerginliğin tırmandığı bir dönemde geldi.
Uganda, Juba’ya özel kuvvetlerini gönderdi
YENİDEN İÇ SAVAŞ TEHDİDİ
Artan gerilimler, Güney Sudan’ın yeniden büyük ölçekli bir iç savaşa sürüklenme riskini gündeme getirdi. Uluslararası Kriz Grubu, Güney Sudan’ın yeniden çatışma ve politik çalkantılara doğru kaydığını uyarısında bulundu.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu, şiddetin artışı, yükselen siyasi gerilimler ve Juba’daki istikrarsızlığın, 2018 barış anlaşmasının çökmesine neden olabileceğini belirtti. Yasmin Sooka, “Güney Sudan, barış anlaşmasının hükümlerini uygulamalı ve demokrasiye geçiş için sağlam bir temel oluşturmalı” dedi.
BARIŞ PROSESİNE ACİL DÖNÜŞ GEREKİYOR
Uzmanlar, barış sürecine yönelik güçlü bir odaklanma gerektiğini vurguluyor. Akech, “Ülkenin iç savaşa geri dönüp dönmeyeceği, liderlerin diyalog kurma ve durumu yatıştırma kararlarına bağlı” dedi. Yakani, anlaşmanın temel unsurlarından olan ateşkes ve güçlerin birleştirilmesi gibi unsurların tehlikede olduğunu, güvenin erozyonunun daha da büyüdüğünü söyledi. Machar ve Kiir’in 2020’de kurdukları hükümetin, barış anlaşmasındaki ana unsurları hayata geçirmek için birlikte çalışmadığını belirtti.
Kaynak: AA