Güney Afrika’nın ilk siyahi kadın nükleer bilimcisi Senamile Masango, 37 yaşında hayatını kaybetti. Genç kadınlara ilham olmayı amaçlayan Masango’nun ölüm nedeni henüz açıklanmadı. “Bilimin Kraliçesi” olarak tanınan Masango, ülkesinde saygı duyulan önemli figürdü. Güney Afrika Devlet Başkan Yardımcısı Paul Mashatile, Masango’nun “inatçı ve hırslı kişiliği” ile özellikle kadınlara umut ışığı olduğunu belirterek kaybını derin bir üzüntüyle karşıladıklarını ifade etti.
Masango, Güney Afrika’nın en prestijli nükleer fizikçilerinden biri olmasına rağmen, siyah bir kadın olarak bilim dünyasında sık sık ayrımcılığa uğradığını dile getirmişti. Bilimsel başarılarıyla tanınan Masango, aynı zamanda bu zorluklarla başa çıkarak kadınların bilim alanında daha fazla yer alması gerektiğini savunuyordu. Özellikle kadınların, bilimsel alanlarda engellerle karşılaştığını belirten Masango, bu konuda farkındalık yaratmayı hedeflemişti.
Masango, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) deneyler yürüten Afrikalı bir ekibin ilk Afrikalı kadın üyesi olarak tarihe geçti. Güney Afrika Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanlığı, Masango’nun “Özellikle kadınlar ve dezavantajlı topluluklar arasında bilimsel eğitimin güçlendirilmesine yönelik gösterdiği çabaların özleneceğini” belirtti. Bakanlık, Masango’nun bilime katkılarının ülke için büyük bir öneme sahip olduğunu vurguladı.
Masongo’nun kariyer yolculuğu
1987 yılında KwaZulu-Natal bölgesinin Nongoma köyünde doğan Masango, zorlu bir aile yapısında büyüdü. Annesi bir kraliyet ailesinin prensesi, babası ise toplumda önemli bir figürdü. Ailesinin desteğiyle bilimsel alandaki tutkusunu geliştiren Masango, 11 yaşında bir öğretmeninin uzaya olan ilgisini anlattığı derste bilime olan sevgisini keşfetti. Uzaya seyahat eden insanları varlığından haberdar olduktan sonra bilime olan ilgisi daha da arttı.
Zululand Üniversitesi’nde fizik okumaya başlayan Masango, 16 yaşında hamile kaldığı için eğitimine ara vermek zorunda kaldı. Ancak ailesinin desteğiyle okuluna geri döndü ve Batı Kap Üniversitesi’nde nükleer fizik üzerine yüksek lisans yaptı. Yüksek başarıyla mezun olduktan sonra bilim dünyasında kendine sağlam bir yer edindi. Masango’nun hayatı oldukça zorluklar doluydu, kızını henüz 7 yaşındayken bir trafik kazasında kaybetmişti. Bu kayıp Masango’nun kız çocukları için çabalamasının önünü açtı.
Masango, genç kadınları bilime teşvik etmek amacıyla bir vakıf kurdu ve bu vakıf aracılığıyla bilimle ilgilenmeye cesaret etmeyen genç kadınlara fırsatlar sunmaya çalıştı. “Kızların erken yaşta fen bilimlerine girmeleri engelleniyor bu nükleer alandaki kadın eksikliğinin temel nedenidir” diyen Masango, bu konuda yapılması gereken çalışmaların önemini sık sık vurguluyordu.
Masango’nun başarıları uluslararası alanda da takdir edildi. 2019 yılında, Güney Afrika’nın 35 yaş altı en başarılı siyah kadın bilim insanlarından biri seçilen Masango, Mail & Guardian dergisinin “Bilim ve Teknoloji Alanındaki 200 Genç Güney Afrikalı” listesine girdi. 2022’de ise Uluslararası Bilim Kadınları Ödülü’ne layık görüldü.
Kariyerinde siyah kadınlara yönelik ayrımcılıkla sıkça karşılaşan Masango, bu engellerin üstesinden gelmeyi başardı. “Kariyerimdeki en büyük zorluk ten rengim. Eğer bana benziyorsanız, kimse size inanmaz, işinizi bildiğinizi ve düşünebildiğinizi kanıtlamalısınız” diyerek, yaşadığı zorlukları dile getirdi. Aynı zamanda, “Hala çok az sayıda siyah kadın bilim insanı var. Bu benim gibi kadınların değerlerini kanıtlamak için iki kat daha fazla çalışmaları gerektiği anlamına geliyor” şeklinde fikir belirtmişti.
Masango, bilime olan sevgisi ve cesur duruşuyla, genç kızların bilimle ilgilenmesini sağladı. Onun mücadelesi sadece bilim alanındaki başarısı ile değil aynı zamanda genç kadınlara ilham veren bir lider olarak hatırlanmasını sağladı. Masango’nun kaybı, bilim dünyası tarafından üzüntüyle karşılandı.