Kongo Havzası’ndaki ormanların korunmasına yönelik girişimlerin ele alındığı yuvarlak masa toplantısı, pazartesi günü Libreville’de Gabon Cumhurbaşkanı Brice Clotaire Oligui Nguema ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un katılımıyla sona erdi.
Toplantının açılışında konuşan Oligui Nguema, panel sorumlularını ve iki ülkenin uzmanlarını tebrik ederek, “Gabon’un 50 yılı aşkın süredir ormanlarını herhangi bir finansal karşılık almadan tek başına koruduğunu” hatırlattı ve bunun artık kabul edilemez bir durum olduğunu belirtti.
Gabon lideri, Macron’un COP30’da kabul edilen “Belem Çağrısı”na verdiği destek için teşekkür etti ve Kongo Havzası ormanları için yürütülen ortak çalışmaların önemine dikkat çekti. Oligui Nguema, çevre koruma politikalarının ekonomik değer yaratma mantığıyla desteklenmesi gerektiğini vurgulayarak, doğal sermayeye dayalı kapsayıcı bir ekonomi inşa edilmesi çağrısında bulundu. Ayrıca, beş yıl içinde ekonomi, çevre bilimi, çevre hukuku ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında 250’den fazla uzmanın yetiştirilmesini hedefleyen “yeşil nesil” eğitim programını duyurdu.
Gabon Cumhurbaşkanı, çevre suçlarıyla mücadele, Fransız şirketlerinin karbon kredisi edinimine teşvik edilmesi ve iklim-finansman mekanizmalarını koordine edecek “Country Package” platformunun başlatılması gibi öncelikleri de sıraladı. “Daha az söz, daha çok eylem” çağrısı yapan Nguema, kırsal topluluklar, gençler ve kadınlar için yeni istihdam ve gelir fırsatları yaratılmasının önemine işaret etti.
Emmanuel Macron ise konuşmasında, Gabon’a yeniden gelmekten duyduğu memnuniyeti dile getirerek, 2023’te düzenlenen One Forest Summit’in Belem Çağrısı’yla sonuçlandığını hatırlattı. Macron, birincil ormanların “geri kazanılması imkânsız karbonun yüzde 14’ünü barındırdığını” vurgulayarak, bu alanların yok edilmesinin biyolojik çeşitlilik kaybına ve ciddi karbon salımına yol açtığını söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı, Gabon’un 1990’lardan bu yana neredeyse hiç ormansızlaşma yaşamamış olmasının “benzersiz” bir durum olduğunu ifade ederek bunun ekonomik olarak yeterince karşılık bulmamasını bir “adaletsizlik” olarak nitelendirdi. Macron, uluslararası ortaklarla birlikte Kongo Havzası’nın korunması için 5 yıl içinde 2,5 milyar dolarlık destek taahhüt ettiklerini açıkladı.
Macron ayrıca Country Package programının uygulanma alanlarını sıraladı:
- One Forest Vision kapsamında bilimsel çalışmalar,
- En az 250 uzman yetiştirilmesi,
- Libreville’de çevre ve doğal kaynakların korunmasına yönelik akademi kurulması,
- Kaçak ormansızlaştırma ve yasa dışı altın madenciliğine karşı operasyonel işbirliklerinin artırılması.
Fransa lideri, etik ve sürdürülebilir bir tropikal kereste endüstrisinin geliştirilmesini de desteklediğini belirterek, biyoçeşitlilik kredileri ve ekosistem hizmet bedelleri gibi yenilikçi finans mekanizmalarına dikkat çekti. Fransız Kalkınma Ajansı’nın (AFD) bu çerçevede 17 milyon avroluk özel bir projeyi hayata geçireceğini söyledi.
Macron, “İklim ve kalkınmayı birbirine karşı koyma lüksümüz yok” diyerek konuşmasını sonlandırdı ve Gabon–Fransa ilişkilerini “dostane, kardeşçe ve kazan-kazan ortaklığı” olarak nitelendirdi.
Kongo Havzası, dünyanın en büyük tropikal birincil orman alanlarından biri olarak biliniyor. Yaklaşık 30 milyar ton karbon barındıran büyük turbalık alanlara ev sahipliği yapan bölge, yılda 1,5 milyar ton CO₂ absorbe etme kapasitesiyle “dünyanın en önemli orman karbon yutağı” olarak görülüyor. Ancak yasadışı ağaç kesimi, kaçak madencilik, tarım genişlemesi ve iklim değişikliği nedeniyle ormanların bu kapasitesi giderek zayıflıyor.