Güney Afrika’nın liderliğinde düzenlenen G20 Liderler Zirvesi Johannesburg şehrinde başladı. Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, zirveye katılmak için dünyanın dört bir yanından Güney Afrika’ya gelen devlet başkanlarını karşılamaya devam ediyor. “Dayanışma, Eşitlik, Sürdürülebilirlik” temasıyla düzenlenen zirvenin gerçekleşeceği Johannesburg Expo Center’a gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ramaphosa tarafından karşılandı. Ramaphosa ve Erdoğan, tokalaşarak hatıra fotoğrafı çektirdi.
Zirvede, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran, Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü Hasan Doğan, Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik de eşlik ediyor.
ABD ZİRVEYE KATILMAYACAK
ABD Başkanı Donald Trump, Güney Afrika ev sahipliğinde gerçekleşecek zirveye katılmayacağını bunun sebebinin ise ülkede ”beyazlara yönelik ırkçı” uygulamaların varlığını göstermişti. Güney Afrika bu iddiaları reddederek ülkesinde herhangi bir beyaz ırkçılığı olmadığını açıklamıştı. Trump ABD’den herhangi bir temsilcinin de zirvede yer almayacağını belirterek Güney Afrika’yı boykot ettiğini duyurdu.
Cyril Ramaphosa, bu tarz boykotların işe yaramadığını, ABD’nin zirveye katılmamasının tamamen kendi kaybı olacağını açıklamıştı. Ardından gelecek yıl zirve başkanlığını üstlenmesi beklenen ABD’nin görevi teslim almak için zirvede olmaması nedeniyle görevi ”boş sandalye”ye teslim edeceğini duyurdu.
ZİRVE GÜNDEMİNDE NELER VAR?
İki gün sürecek olan zirvenin gündeminde:
- Afet dayanıklılığı ve kriz yönetimi,
- Düşük gelirli ülkelerde borç sürdürülebilirliği,
- Adil enerji geçişi için finansman,
- Kritik minerallerin kapsayıcı gelişimi,
- Gıda güvenliği,
- Yapay zeka, veri yönetişimi ve yenilikçi uygulamalar,
- Küresel gelir eşitsizliği,
- Sosyal koruma ve vergi adaleti,
başlıkları yer alıyor. Zirve’ye katılan BM Genel Sekreteri Guterres, Afrika ve dünyanın geri kalanında devam eden sıcak çatışma ve insani krize de dikkat çekerek liderlerin bu konuda ortak adım atmasını teşvik ediyor.
GÜNDEMDE KÜRESEL GÜNEY SORUNLARI VAR
Güney Afrika’nın önceliği, özellikle düşük gelirli ülkelerde borç sürdürülebilirliği, adil enerji geçişi için finansman, iklim felaketlerine dayanıklılık, afet yönetimi, kritik minerallerin kapsayıcı kalkınımı, gıda güvenliği, yapay zekâ ve veri yönetişimi ile sosyal koruma ve küresel gelir eşitsizliği konularını tartışmak. Güney Afrika Üniversitesi Siyaset Bilimi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dirk Kotze:
“Güney Afrika, Endonezya, Hindistan ve Brezilya’dan sonra G20 dönem başkanlığını yürüten dördüncü Küresel Güney ülkesi olarak bu meseleleri uluslararası gündemde görünür ve öncelikli hale getiriyor.” sözlerine yer verdi.
Kotze, ABD’nin bazı konularda baskı uyguladığını ancak Güney Afrika’nın duruşunu koruduğunu belirtti.
Afrika Birliği (AfB) de zirvede ilk kez daimi üye olarak temsil ediliyor. AfB’yi Dönem Başkanı ve Komorlar Birliği Cumhurbaşkanı Assoumani Azali temsil ediyor. Bu adım, Afrika’nın küresel yönetişimde daha güçlü bir aktör olma yolunda önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
KATILIM VE TEMSİL
ABD’nin boykotuna rağmen Çin, Rusya, Arjantin ve Meksika gibi ülkeler yüksek düzeyde temsil sağlıyor. Nijerya, Meksika ve Arjantin’den bazı liderler çeşitli sebeplerle katılamazken, Trump’ın yokluğu zirvenin en dikkat çekici unsuru oldu. ABD, sembolik bir temsilci aracılığıyla G20 başkanlığının devrini alacak.
Katılım sağlayan liderler arasında Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çin Başbakanı Li Qiang, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Brezilya Cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Japonya Başbakanı Sanae Takaichi ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese yer alıyor. Ayrıca BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de zirvede hazır bulunuyor.
ERDOĞAN’IN KONUŞMASINA GENİŞ YER VERİLDİ
Zirveye özel hazırlanan “G20 – The Johannesburg Summit” dergisinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 23 Eylül’de BM 80. Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmaya geniş yer verildi. Erdoğan, Türkiye’nin BM, NATO, AGİT ve AB’ye katkılarını sürdüreceğini, 2026 NATO Zirvesi’ni Ankara’da düzenleyeceklerini ve ABD ile müttefiklik ilişkilerini güçlendirdiklerini vurguladı.
Erdoğan, yapay zekânın toplum yararına kullanılmasının önemine, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için finansal sistemin uyumlu hâle getirilmesine ve Türkiye’nin çevreye saygılı politikalarla 2053 Net Sıfır Emisyon hedefine kararlılıkla ilerlediğine dikkat çekti. BM’nin kuruluş ruhuna dönmesi ve daha adil bir dünya için ortak sorumluluk alınması gerektiğini de ifade etti.
GÜVENLİK VE PROTESTOLAR
Zirveye ev sahipliği yapan Johannesburg’da güvenlik önlemleri üst seviyede tutuluyor. 3 bin 500 polis memuru görev yaparken, ordu birimleri olası acil durumlar için hazır bekletiliyor.
Farklı sivil toplum kuruluşları ve aktivist gruplar, kadın cinayetleri, iklim değişikliği, servet eşitsizliği, göçmen karşıtlığı ve beyaz azınlık protestoları gibi konularda gösteri hazırlıkları yapıyor. Kadın hakları savunucuları, kadın cinayetlerine dikkat çekmek için siyah kıyafetlerle toplanacak ve sembolik eylemler gerçekleştirecek.
ZİRVENİN ÖNEMİ
G20, 1999 yılında dünyanın en büyük ekonomik güçlerini bir araya getiren gayri resmi bir grup olarak kuruldu. 2008 ekonomik krizinden sonra önem kazanan G20, 19 ülke ve Avrupa Birliği’nden oluşuyor. 2023’ten itibaren Afrika Birliği de platforma üye. Üyeler, küresel GSYH’nin %85’ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil ediyor. Yıllık zirveler, liderlerin küresel ekonomik istikrar, sürdürülebilir kalkınma ve uluslararası iş birliğini güçlendirmek için bir araya geldiği platformlar olarak öne çıkıyor.
Bu yılki zirve, Afrika kıtasında düzenlenen ilk G20 toplantısı olması ve Küresel Güney’in meselelerini uluslararası gündemin merkezine taşıması açısından tarihi bir öneme sahip.