Fransa Ulusal Meclisi, Perşembe günü yapılması planlanan 1968 tarihli Fransız-Cezayir göç anlaşmasının iptaline ilişkin yasa teklifini görüşmedi. Teklif, sağ parti ittifakı “Cumhuriyet için Sağların Birliği” (UDR) grup başkanı Éric Ciotti tarafından oturum gündeminden çıkarıldı.
Fransız medyası BFM TV’nin aktardığına göre, Ciotti bu kararı Meclis’teki görüşmelerin başlamasının hemen ardından aldı. Geri çekme kararının, Fransız-Cezayirli yazar Boualem Sansal’ın temyiz duruşmasıyla aynı döneme denk gelmesi nedeniyle alındığı belirtildi. Söz konusu davada kararın 1 Temmuz’da açıklanması bekleniyor.
UDR’li bir milletvekili, “Bu Meclis tartışması, yazar Boualem Sansal hakkındaki kararın açıklanmasına sadece birkaç gün kala yapılıyor” dedi. Éric Ciotti ise BFM TV’ye yaptığı açıklamada:
“Sansal, barışın güçlü bir sesi ve büyük bir yazar. Bugün onun yaşadığı bu çilenin devam etmesini engellemek ve mücadelesine destek olmak bizim görevimizdir” ifadelerine yer verdi.
UDR milletvekilleri, teklifin Meclis’te kabul edilmesi konusunda “zaferden emin” olduklarını ve 2023’teki ilk başarısız girişimin ardından bu kez destek gördüklerini savundu.
DİPLOMATİK GERİLİM VE TEPKİLER
BFM TV, teklifin kabul edilmesi durumunda Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da tepkisini çekebileceğini belirtti. Fransız diplomasi çevreleri ise bu geri çekilmeyi olumlu karşıladı. Adının açıklanmasını istemeyen Fransız Büyükelçiliği’nden bir kaynak, “Éric Ciotti’nin teklifini geri çekmesi, ikili ilişkiler açısından net ve yapıcı bir yön tutma arayışı olarak okunabilir” dedi.
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun’un daha önce “boş bir kabuk” olarak nitelediği 1968 anlaşmaları, son dönemde Fransa’da yoğun şekilde tartışma konusu oldu. Sağ ve aşırı sağ çevreler, anlaşmaların feshedilmesini istediklerini sıkça dile getirdi.
SİYASİ DESTEK VE GEREKÇELER
Ciotti, yasa teklifinde 27 Aralık 1968 ve 16 Aralık 2013 tarihli Cezayir ile yapılan göç anlaşmalarının iptalini talep ediyordu. Gerekçesinde ise şu ifadeler yer verdi:
“Son aylarda farklı siyasi görüşlerden pek çok üst düzey isim, bu anlaşmaların askıya alınmasını dile getirdi. Bunlar arasında Başbakan François Bayrou (Modem), İçişleri Bakanı Bruno Retailleau (LR), eski başbakanlardan Gabriel Attal (EPR), Manuel Valls ve Edouard Philippe (Horizons) yer alıyor. Bu kişiler, göç akışlarını düzenlemede anlaşmanın yetersiz kaldığını tecrübe etmiş siyasilerdir.”
Ciotti, “Çok sayıda yasa dışı Cezayirli göçmenin kamu düzeni ve güvenliği açısından tehdit oluşturduğunu” savunarak, bu durumun göç politikalarında yasal düzenlemeye gidilmesini zorunlu kıldığını belirtti.
TARİHİ HESAPLAŞMA
Cezayir ile Fransa arasındaki tarihi anlaşmazlıklar hâlâ sürüyor. Arşivlerin iadesi, el konulan malların geri verilmesi, nükleer denemeler nedeniyle tazminat talepleri ve sömürge dönemi suçlarının resmi olarak tanınması, Cezayir’in öncelikli talepleri arasında yer alıyor.
2024 yaz ayından bu yana iki ülke arasındaki ilişkilerde ciddi bir gerilim yaşanıyor. Fransa’nın Batı Sahra’da Fas’ın egemenliğini tanımasının ardından, Cezayir Paris büyükelçisini geri çekmiş ve Eylül 2024’te yapılması planlanan Tebbun’un Paris ziyareti iptal edilmişti.
BOUALEM SANSAL
Cezayir’in, yazar Boualem Sansal’ı hapsetmesi ve Fransa’da yasa dışı durumda olan vatandaşlarını kabul etmeyi reddetmesi de Fransa’nın tepkisini çekti. İçişleri Bakanı Bruno Retailleau bu konuda “güç dengesine başvurma” tehdidinde bulunmuştu. Ayrıca Fransa, Cezayirli diplomatların hareketine kısıtlamalar getirmiş, bu da iki ülke arasında karşılıklı diplomatların sınır dışı edilmesine neden olmuştu.
TİCARİ YAKINLAŞMA
Tüm bu siyasi gerilime rağmen, yakın zamanda Cezayir Cumhurbaşkanı Tebbun’un, Fransız deniz taşımacılığı şirketi CMA-CGM’in CEO’sunu başkanlık sarayında kabul etmesi, iki ülke arasında ticari ilişkilerin yeniden canlanabileceği yönünde yeşil ışık yaktı.
Kaynak: AA