Fas’ta son haftalarda gençlerin öncülüğünde gerçekleşen protestoların merkezi haline gelen “Gen Z 212” hareketi, bu cumartesi yeniden barışçıl gösterilere başlayacağını açıkladı. Hareketin sosyal medya hesaplarından yayımladığı posterde, 18 Ekim Cumartesi günü ülkenin birçok şehrinde eş zamanlı protestolar düzenleneceği duyuruldu. Paylaşımda, gösterilerin yalnızca devam etmeyeceği, aynı zamanda kapsamının da genişletileceği vurgulandı. Bu kapsamda, bazı ürünlerin boykot edilmesi çağrısında da bulunuldu. Gençler aynı zamanda fikir özgürlüğünü kısıtlayan uygulamaların bir an önce durdurulmasını ve bu nedenle tutuklanan kişilerin derhal serbest bırakılmasını da talep etti.
Gençlere ve tüm Fas vatandaşlarına seslenen hareket, “haklı taleplerimiz karşılanana kadar” sokaklarda kalma ve protestolara kitlesel biçimde katılma çağrısı yaptı.
PROTESTOLARIN DÖNÜŞÜMÜ
Fas’ta Gen Z 212 hareketinin başlattığı protestolar, ilk günlerde bazı bölgelerde taşkınlık ve kamu malına zarar veren olaylarla gündeme geldi, güvenlik güçlerinin müdahalesiyle zaman zaman şiddet sahneleri yaşandı ve 3 kişi hayatını kaybetti.
Fakat hareketin barışçıl çağrısı sonrası gösteriler tamamen şiddetten uzak, düzenli ve kitlesel yürüyüşlerle, pankart ve sloganlar eşliğinde taleplerin dile getirildiği barışçıl etkinliklere dönüştü. Katılımcılar bazı ürünleri boykot ederek, sosyal medya üzerinden farkındalık çalışmaları yürütüyor, müzik, şiir ve kısa performanslarla kültürel ifadeye de yer veriyor.
Gençler dayanışma ve birlik duygusuyla haklarını savunmaya devam ediyor; tüm eylemler, toplumda farkındalık yaratmayı amaçlayan barışçıl gösteriler olarak öne çıkıyor.
FAS KRALI’NDAN SOSYAL ADALET AÇIKLAMASI
Parlamento Binası’nda düzenlenen 11. Yasama Dönemi açılışında konuşan Kral, hükümetten yeni nesil bölgesel kalkınma programlarını hızlı ve etkili şekilde uygulamasını talep etti. Açıklama, son iki haftadır ülke genelinde devam eden ve gençlerin öncülük ettiği “GEN Z 212” protestolarının askıya alındığı günde gerçekleşti.
Kral 6. Muhammed, konuşmasında hükümetin programlarının kırsal ve kentsel alanlar arasında karşılıklı faydaya dayalı bir denge kurması gerektiğini vurguladı. “Sosyal adalet ve eşitsizlikle mücadele, geçici bir tedbir değil; kalkınmanın tüm aşamalarına yön veren stratejik bir hedef olmalıdır.” sözlerine yer veren Kral, kamu yatırımlarının etkinliğini azaltan uygulamalara karşı kararlı olduklarını belirtti.
YOLSUZLUKLA MÜCADELE MUTABAKATI İMZALANDI
Fas’ta günlerce süren ve yolsuzlukla mücadele çağrılarının da dile getirildiği protestoların ardından, ülkenin önde gelen devlet kurumları yolsuzluğun önlenmesi için ortak bir adım attı. Fas hükümetinden yapılan açıklamaya göre, Fas Yolsuzlukla Mücadele ve Yolsuzluğu Önleme Kurumu, Ulusal Güvenlik Genel Müdürlüğü ve Ulusal Bölge Gözetim Genel Müdürlüğü, yolsuzlukla mücadelede iş birliğini arttırmayı amaçlayan bir anlaşma imzaladı.
Açıklamada, söz konusu anlaşmanın temel amacının “yolsuzluğun önlenmesi ve bu alandaki kurumsal entegrasyonun güçlendirilmesi” olduğu vurgulandı. Anlaşma kapsamında kurumlar arasında bilgi paylaşımı ve ortak soruşturma mekanizmalarının etkinleştirilmesi planlanıyor. Ayrıca, uzman eğitim programlarıyla kurumsal kapasitelerin de artırılması hedefleniyor. Hükümet, bu iş birliğinin yalnızca teknik bir düzenleme olmadığını, aynı zamanda devletin iç yapısını yolsuzluk risklerine karşı güçlendirme iradesini de ortaya koyduğunu belirtti.
PROTESTOLAR NEDEN BAŞLADI?
Fas, 27 Eylül’de, son yılların en geniş katılımlı hükümet karşıtı protestolarına sahne oldu. En az 11 şehirde binlerce insan, yolsuzluk, ekonomik sıkıntılar ve kamu hizmetlerindeki yetersizlikler nedeniyle sokaklara çıktı. Göstericiler, hükümeti sağlık ve eğitim gibi temel alanları ihmal edip, milyarlarca doları sadece uluslararası spor organizasyonlarına harcamakla suçladı. 2030 FIFA Dünya Kupası’na ve yaklaşan Afrika Uluslar Kupası’na hazırlanan ülkede, sık sık “Stadyumlar var, hastaneler nerede?” sloganları yankılandı.
Protestolarda, 2023’teki depremde yaşamını yitiren 3 bin kişinin yaralarının hâlâ sarılmadığı ve Agadir’de sekiz kadının doğum sırasında hayatını kaybettiği de hatırlatıldı. Fas İnsan Hakları Derneği, 3 kişinin öldürüldüğünü, çok sayıda göstericinin gözaltına alındığını ve bazılarına fiziksel şiddet uygulandığını açıkladı.
Protestoların öncüsü olan ”GenZ 212”, taleplerinin şiddet olaylarının gölgede kalmaması için ”barışçıl” bir şekilde protestolara devam edeceklerini duyurdu.