Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo-TV Sinema Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yunus Namaz, 2 Nisan 2025’te vizyona girecek olan Fanon filmini WaJ Türk için değerlendirdi.
Jean-Claude Barny’nin yönetmenliğindeki film, Frantz Fanon’un düşüncelerini sinema diliyle ele alırken, sömürgeciliğin psikolojik etkilerine dair sunduğu bakış açısını irdeliyor.
Doç. Dr. Namaz, filmle ilgili değerlendirmelerinde, Fanon filminin Fanon’un teorik mirasını sinema diliyle yeniden yorumladığını belirtti. “Jean-Claude Barny’nin 2024 yapımı Fanon filmi, anti-sömürgeci düşünür ve psikiyatrist Frantz Fanon’un Blida’daki psikiyatri hastanesinde yaşadığı çelişkileri merkezine alarak, onun teorik mirasını sinema diliyle yeniden yorumluyor,” dedi.
Namaz, “Filmin en temelde, Fanon’un “Yeryüzünün Lanetlileri” ve “Siyah Deri”, “Beyaz Maskeler” gibi eserlerinde işlediği temaları, sömürgecilik karşıtı mücadelenin psikolojik boyutlarıyla birleştirerek anlattığını düşünüyorum,” şeklinde ekledi. Ayrıca, Fanon’un Blida’daki klinik deneyimlerinin, sömürgeciliğin yalnızca siyasi bir yönü olmadığını, aynı zamanda zihinsel bir tahakküm projesi olduğunu gösterdiğine dikkat çekti.
“Film, bu bağlamda, Fanon’un Avrupamerkezci psikiyatri yöntemlerine karşı geliştirdiği ‘dekolonyal tedavi’ yaklaşımını vurguluyor olabilir diye düşünüyorum,” diyen Doç. Dr. Namaz, Fanon’un hastane ortamında yaşadığı gerilimlerin, sömürgecinin “medenileştirme” retoriğinin altındaki şiddeti açığa çıkarmasıyla paralellik taşıdığını ifade etti.
Namaz, daha önce Fanon’un sinemada Isaac Julien’in Black Skin, White Mask (1996) belgeseli ve Göran Hugo Olsson’un Concerning Violence (2014) filmi ile temsil edildiğini hatırlatarak, Barny’nin filminin kurmaca (biyografi) bir türde olduğu için dramatik kurgu aracılığıyla Fanon’un bireysel mücadelesine daha fazla odaklandığını söyledi. Bu sayede izleyiciye, Fanon’u sadece bir düşünür olarak değil, aynı zamanda bir eylem insanı olarak tanıma fırsatı sunduğunu belirtti.
Doç. Dr. Namaz, “Fanon’un fikirleri, Filistin direnişinden Black Lives Matter’a, günümüzdeki pek çok anti-ırkçı ve anti-emperyalist hareketi etkilemeye devam ediyor,” dedi ve Fanon filminin yalnızca tarihsel bir portre olmanın ötesinde, günümüzle de diyalog kuran bir politik metin sunduğunu ifade etti. Son olarak, izleyicilerin filmden keyif alacaklarını ve Fanon’u daha yakından tanıyacakları temennisini dile getirdi.
Bu yazı, Doç. Dr. Yunus Namaz’ın Fanon filmi üzerine yaptığı değerlendirmeyi, filmle ilgili düşüncelerini ve temalarını anlamak isteyenler için derinlemesine bir bakış açısı sunmaktadır.
FİLM DETAYLARI:
- Oyuncular: Alexandre Bouyer (Frantz Fanon), Déborah François (Josie Fanon), Stanislas Merhar, Mehdi Senoussi
- Süre: 2 saat 13 dakika
- Tür: Biyografi, Dram
- Yapım Yılı: 2024
- Çıkış Tarihi: 2 Nisan 2025
- Yapım Ülkeleri: Fransa (%51,64), Lüksemburg (%28,18), Kanada (%10,17), Belçika (%10)
- Dil: Fransızca, Arapça
- Bütçe: 3 milyon euro
KONU VE TEMA
Film, Fanon’un Blida’daki hastanede sömürgecilik koşullarına karşı geliştirdiği insanî yaklaşımı ve psikiyatri pratiği ile politik aktivizmini ele alıyor. Fanon’un içsel çatışmaları, yalnızlığı ve mücadeleleri derinlemesine işleniyor. Filmde, Les Damnés de la terre (Yeryüzünün Lanetlileri) gibi eserlerinin temel fikirleri görsel bir anlatımla sunuluyor.
İLK TEPKİLER
Film, 3 Aralık 2024’te 21. Marrakech Uluslararası Film Festivali’nde prömiyerini yaptı ve eleştirmenlerden olumlu yorumlar aldı. 2025’te Berlinale, JCC ve FESPACO gibi festivallerde gösterilmesi bekleniyor.