Afrika’da bilinen en eski aşı boyası madeni, yaklaşık 48.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Keşif, aşı boyasının tarihöncesi insanlar için hem kültürel hem de pratik açıdan taşıdığı önemi gözler önüne seriyor.
Kuzeybatı Esvatini’deki Ngwenya demir cevheri kompleksinde yer alan Lion Mağarası’nda yapılan araştırmalarda, optik uyarımlı lüminesans yöntemiyle yapılan tarihlendirme sonucunda, burada binlerce yıl boyunca büyük miktarlarda aşı boyası çıkarıldığı belirlendi. Araştırmacılar, insanların yüksek kaliteli bu pigment için kuşaktan kuşağa aktarılan bilgi ve gelenekleri sürdürerek bölgeye tekrar tekrar döndüğünü tespit etti.
Demir oksit açısından zengin doğal bir kil pigmenti olan aşı boyası, tarih boyunca mağara resimlerinden vücut boyamaya, süs eşyalarından ritüellere kadar farklı alanlarda kullanıldı. Estetik özelliklerinin yanı sıra antibakteriyel özellikleri sayesinde tıbbi amaçlarla da kullanılmış olabileceği değerlendiriliyor.
Missouri Üniversitesi’nden Prof. Brandi L. MacDonald liderliğindeki ekip, aşı boyasının kimyasal bileşimini incelemek için nötron aktivasyon analizi tekniğini kullandı. Analizler, bu pigmentin uzun mesafeler boyunca taşındığını ve o dönemde dikkate değer bir ticaret ağı ile organizasyon düzeyi bulunduğunu ortaya koydu.
Araştırma, aşı boyasının Taş Çağı’nda Esvatini halkının yaşamında merkezi bir rol oynadığını ve erken insan topluluklarının teknolojik yenilikleri, sembolizmi ve sosyal ağlarının gelişimi hakkında önemli ipuçları sunduğunu gösteriyor.