1896 yılında Doğu Afrika’nın küçük bir ada devleti olan Zanzibar Sultanlığı, tarihe “dünyanın en kısa savaşı” olarak geçen ve sadece 38 dakikalık süren bir çatışmaya sahne oldu. Sultanlıkta yaşanan bu kısa savaş, İngiliz sömürge çıkarları ile yerel yönetim arasındaki anlaşmazlığın bir sonucu olarak meydana geldi.
Kriz, İngiltere’nin desteklemediği bir sultanın tahta çıkmasıyla başladı ve dakikalar süren top atışlarıyla sona erdi.
SADECE 38 DAKİKA SÜREN SAVAŞ
1896 yılında Zanzibar Sultanı Hamad bin Thuwaini’nin aniden ve bilinmeyen bir sebepten dolayı hayatını kaybetti. Boşalan tahta ise kuzeni Khalid bin Barghash geçti.
İngiltere Barghash’ın kendilerinin izni olmadan tahta geçmesine tepki gösterdi ve yerine kendi destekledikleri aday olan Hamoud bin Muhammed’i geçirmek istediler. İngiliz yetkililer Barghash’a ültimatom vererek tahtı devretmesini söyledi, fakat barghash bunu kabul etmedi ve sarayda topladığı yaklaşık 500 kişilik silahlı kuvvetle direnişe geçti.
Ancak İngilizler de geri adım atmadı. 27 Ağustos sabahı saat 09.00’a kadar sarayın boşaltılmaması hâlinde saldırının başlayacağını belirttiler. Uyarıdan sadece iki dakika sonra, İngiliz savaş gemileri sarayı top atışına tuttu. 38 dakika süren bombardımanın ardından saray yıkıldı, Zanzibar ordusu dağıldı ve Barghash Alman elçiliğine sığınarak ülkeden kaçtı.
ZANZİBAR’DA SÖMÜRGE YARIŞI: İNGİLTERE VE ALMANYA
19. yüzyıl sonlarında Zanzibar, Doğu Afrika’nın ticaret yolları üzerinde stratejik bir öneme sahipti. Özellikle köle ticareti, baharat ve fildişi gibi ürünler nedeniyle Avrupa devletlerinin ilgisini çekiyordu. 1890 yılında İngiltere ile Almanya arasında imzalanan Heligoland-Zanzibar Anlaşması ile Zanzibar, İngiltere’nin önemli hareket alanlarından biri haline gelmişti.
Fakat Almanya da bölgedeki etkisini sürdürmekte ısrarlıydı. Khalid bin Barghash’ın İngiltere yerine Almanya’ya yakın durmasıda savaşın bir diğer sebeplerinden biriydi.
ZANZİBAR’IN BAĞIMSIZLIK MÜCADELESİ
Savaş sonrası İngiltere, kendi desteklediği Sultan Hamoud bin Muhammed’i başa geçirerek tam kontrol sağladı. Zanzibar, bu olaydan sonra fiilen İngiliz protektorası (koruma bölgesi) olarak yönetilmeye başlandı. 20. yüzyılın ortalarında artan bağımsızlık hareketleri sonucu, 1963 yılında Zanzibar Sultanlığı bağımsızlığını kazandı. Bu durum kısa sürdü; bir yıl sonra 1964’te yaşanan devrimle sultanlık kaldırıldı ve Zanzibar, günümüzdeki Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti’nin bir parçası oldu.