Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ABD hükümetinin dış yardımları durdurma kararının ardından Nijerya, Kenya ve Lesotho’nun da aralarında bulunduğu sekiz ülkede ciddi HIV ilacı sıkıntısı yaşanabileceği konusunda uyardı. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, HIV tedavi programlarındaki aksamaların, son 20 yılda kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirebileceğini belirtti.
Tedros, bu durumun 10 milyondan fazla yeni HIV vakasına ve üç milyon HIV bağlantılı ölüme yol açabileceğini söyledi. Bu rakam, geçen yılki can kayıplarının üç katından fazla.İlaç krizinden etkilenecek ülkeler arasında Nijerya, Kenya, Lesotho, Güney Sudan, Burkina Faso ve Mali’nin yanı sıra Haiti ve Ukrayna da bulunuyor. Bu ülkelerin hayati öneme sahip antiretroviral (ARV) ilaçlarını önümüzdeki aylarda tamamen tüketebileceği belirtiliyor.
ABD YARDIMLARININ ASKIYA ALINMASI KRİZİ TETİKLEDİ
Krizin temel nedeni, ABD Başkanı Donald Trump’ın ocak ayında göreve geldiği ilk gün yayımladığı bir başkanlık kararnamesi. Bu kararname, hükümetin harcama politikalarını gözden geçirmek amacıyla 90 gün boyunca tüm dış yardımları askıya aldı. Ancak bu durum, HIV ilaçları gibi kritik tıbbi malzemelerin sevkiyatını da içeren küresel sağlık programlarını sekteye uğrattı. En çok etkilenen programlardan biri, 2003 yılından bu yana 50’den fazla ülkede HIV tedavisi, test ve önleme hizmetleri sağlayan ABD Başkanı’nın AIDS Yardım Acil Durum Planı (PEPFAR) oldu.
Şimdiye kadar 26 milyondan fazla hayat kurtardığı belirtilen PEPFAR, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’na (USAID) olan bağımlılığı nedeniyle büyük zarar gördü.Şubat ayında PEPFAR’ın faaliyetlerine devam etmesi için bir muafiyet kararı çıkarılmış olsa da devam eden yardım kesintisi, programın operasyonlarını ciddi şekilde zorlaştırıyor. DSÖ’ye göre, dünyadaki 38 milyon HIV hastasının üçte ikisinden fazlasının yaşadığı Sahra Altı Afrika bölgesi en büyük darbeyi alacak.
DSÖ’DEN ABD’YE ACİL ÇAĞRI
Nijerya’da, bağışçı fonlarıyla HIV tedavisi gören yaklaşık iki milyon kişi bulunuyor. Kenya’da da 1,4 milyon HIV hastası, ilaç tedarikindeki aksamalardan en çok etkilenecek gruplar arasında. DSÖ Genel Direktörü Tedros, ABD’nin küresel sağlık alanındaki uzun yıllara dayanan katkısını takdir ettiklerini belirterek, Washington’a doğrudan fonlamayı durdurma kararını gözden geçirme çağrısı yaptı. “ABD’den küresel sağlık alanındaki desteğini yeniden değerlendirmesini rica ediyoruz,” diyen Tedros, bu yardımların sadece dünya genelinde hayat kurtarmakla kalmayıp, hastalıkların sınırları aşmasını da engellediğini ve böylece ABD’yi de daha güvenli hale getirdiğini vurguladı.