Doğu Afrika Topluluğu (EAC), 29 Ekim 2025’te yapılacak genel seçimler öncesinde Tanzanya’ya bir Seçim Gözlem Misyonu (EOM) gönderdi.
Bu adım, EAC Bakanlar Konseyi’nin, üye ülkelerdeki seçimlerin izlenmesi yönündeki resmi talimatının ardından atıldı. Girişim, bölgesel örgütün Doğu Afrika’da demokrasi, barış ve istikrara olan bağlılığını vurguluyor.
Heyete, Uganda’nın eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve halk sağlığı ile toplumsal cinsiyet eşitliği konularında tanınmış bir savunucu olan Dr. Speciosa Wandira Kazibwe başkanlık ediyor. Dr. Kazibwe, Afrika’da egemen bir devletin cumhurbaşkanı yardımcılığı görevini üstlenen ilk kadın olma unvanını taşıyor. Ayrıca Birleşmiş Milletler’in Afrika HIV/AIDS Özel Temsilciliği görevinde de bulunmuştu.
“İYİ YÖNETİŞİM VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ DEMOKRASİNİN TEMEL TAŞI”
EAC merkezinde 24 Ekim 2025’te düzenlenen uğurlama töreninde konuşan Dr. Kazibwe, “İyi yönetişim, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı ilkeleri üzerine kurulan EAC için güvenilir seçimler, demokrasinin ve bölgesel bütünleşmenin temel taşıdır” ifadelerini kullandı.
EAC Seçim Gözlem Misyonu, tüm üye ülkelerden gelen 67 uzmandan oluşuyor. Heyette, Doğu Afrika Yasama Meclisi (EALA) üyeleri, ulusal seçim komisyonları, insan hakları komisyonları, sivil toplum kuruluşları ve EAC Sekreteryası temsilcileri yer alıyor. Gözlemciler, Tanzanya genelinde seçim sürecini ulusal yasalar, EAC Seçim Gözlem İlkeleri ve uluslararası standartlar doğrultusunda değerlendirecek.
EAC Genel Sekreteri Veronica Nduva, misyonun seçimlerden kısa bir süre sonra ön rapor, ardından da kapsamlı bir nihai rapor yayımlayacağını belirtti. “Gözlemcilerimiz, kilit paydaşlarla görüşecek, kampanya faaliyetlerini izleyecek ve oy verme, sayım ve sonuç aktarım süreçlerini şeffaflık ve güvenilirlik açısından gözlemleyecek,” dedi.
TARAFSIZ BİR MİSYON
Heyet başkan yardımcısı ve EALA üyesi Maina Karobia, misyonun tamamen tarafsız olduğunun altını çizdi. “Biz buradayız çünkü Tanzanya halkıyla dayanışma içindeyiz; müdahale etmek için değil, objektif bir şekilde gözlem yapmak için,” dedi ve tüm siyasi aktörleri seçim sürecinde barış ve dürüstlüğü korumaya çağırdı.
EAC’nin bu adımı, Afrika Birliği (AfB), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) ve İngiliz Milletler Topluluğu (Commonwealth) gibi bölgesel ve uluslararası kuruluşların Tanzanya’ya gönderdiği diğer gözlem heyetlerini tamamlayıcı nitelikte.
EAC Antlaşması’nın 6(d) maddesine dayanan misyon, üye devletlerin demokratik yönetişim, hesap verebilirlik, toplumsal cinsiyet eşitliği ve insan hakları ilkelerine bağlılığını güçlendiriyor. Bu ilkeler, Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı’nda da güvence altına alınmış durumda.