Senegal’in başkenti Dakar’daki Ngor Mahallesi, hem dini liderlerin portrelerine hem de Afrika’nın bağımsızlık mücadelesine yön veren efsanevi figürlerin sözlerine yer veren duvar resimleriyle kıtanın kolektif hafızasını görünür kılıyor.
1980’lerde Senegal’de başlayan “set-setal” (temizlik ve güzelleştirme) hareketiyle birlikte kamusal alanlarda vatansever mesajlar taşıyan grafitiler yaygınlaşmış, genç sanatçılar sokakları toplumsal bilincin yansıdığı birer sanat alanına dönüştürmüştü. Bu gelenek bugün de sürüyor.
Ngor’un ara sokaklarında, İslam alimleri ve Afrikalı düşünürlerin yan yana resmedildiği duvarlar, hem inanç hem de direnişin simgesi olarak öne çıkıyor. Mahallede, Müridi tarikatının kurucusu Şeyh Ahmedu Bamba, Baye Fall hareketinin öncüsü İbrahima Fall ve Layene tarikatının kurucusu Seydina Limamou Laye’ın aynı duvarda yer alması, Senegal’deki dini toplulukların bir arada yaşama kültürünü yansıtıyor.
“BU TOPRAKLARIN BİR KARIŞINDA BİLE EN UFAK ADALETSİZLİĞİ KABUL EDEMEYİZ”
Bir diğer duvarda, Burkina Faso’nun bağımsızlık mücadelesinin sembol ismi Thomas Sankara’nın 1984’te BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmadan şu sözler dikkat çekiyor:
“Tüm insan ırkları arasında en çok acı çekenlerden biri olduğumuz için, bu toprakların bir karışında bile en ufak bir adaletsizliği bir daha asla kabul etmeyeceğimize yemin ettik.”
Sankara’nın bu ifadelerinin hemen yanında, gördüğü bir rüya sonucu Dakar’ın sembollerinden biri haline gelen Divinite Camisi’ni inşa ettiren din alimi Muhammed Seyni Gueye’in portresi bulunuyor.
“YALNIZCA BİR APTAL, ÇOCUKLARINI DÜŞMANININ EĞİTMESİNE İZİN VERİR”
Bazı duvarlarda ise ABD’deki ırkçılık karşıtı mücadelenin simge ismi Malcolm X’in “Yalnızca bir aptal, çocuklarını düşmanının eğitmesine izin verir.” sözü, Patrice Lumumba’nın “Mücadele etmeden hiçbir şey elde edemezsiniz, ne bugün ne de gelecekte.” ifadesiyle yan yana yer alıyor.
Ngor’un duvarlarında ayrıca, Batı Afrika’daki sömürgecilik karşıtı direnişin önemli isimlerinden El Hadj Omar Tall da yer alıyor. Fransızlar tarafından kaçırılan kılıcıyla birlikte resmedilen Tall, grafitilerde kıtanın sömürgecilik karşısındaki direniş ruhunu simgeliyor.
Atlantik Okyanusu kıyısında yer alan Ngor, geleneksel balıkçı yaşamını ve kozmopolit yapısını korurken, dini, kültürel ve siyasi figürleri buluşturan duvar sanatıyla hem yerli halkın hem de turistlerin ilgisini çekmeye devam ediyor.