Gana’nın başkenti Accra’nın Osu bölgesinde 2018’de faaliyete geçen Bioko Treats, Jeanne Donkoh’un kurduğu benzersiz bir girişim. Donkoh, uzun yıllar süren kurumsal kariyerinin ardından emeklilik projesi olarak başlayan üretimini, bugün “çekirdekten çikolataya” tam izlenebilirlik sağlayan uluslararası standartlarda bir markaya dönüştürdü.
Bioko, Gana’nın doğusundaki Forastero türü kakao çekirdeklerini bölgesel kooperatiflerden tedarik ediyor. Çiftçilere, fermantasyon, kurutma kalitesi ve sürdürülebilir tarım uygulamalarına bağlı olarak prim ödemeleri yapılıyor. Bu yaklaşım, çiftçi gelirlerini artırırken, Bioko’nun Suhum Sağlık Merkezi iş birliğiyle düzenlediği yıllık sağlık taramalarıyla ailelerin refahına da katkı sağlıyor.
SANAT VE TEKNOLOJİNİN BİRLEŞTİĞİ ÜRETİM
Fabrikada modern kavurma, konçlama ve temperleme teknikleri, geleneksel el işçiliğiyle buluşuyor. Bioko, yaklaşık 12 tam zamanlı çalışanıyla özellikle kadınlara istihdam sağlıyor; resmi sözleşme, sosyal haklar ve kariyer olanakları sunuyor. Gelirin bir kısmı ise kırsal sağlık programlarına aktarılıyor, böylece toplulukların dayanıklılığı güçlendiriliyor.
Başlangıç sermayesi, sosyal etki odaklı hibe ve düşük faizli kredilerin yanı sıra öz sermaye ile desteklenen Bioko, bugün uluslararası alıcılarla iş birlikleri kuruyor. Ghana Afrika Kakao ve Çikolata Fuarı ile Zürih’teki Schoggifestival gibi önemli etkinliklerde yer alıyor.
KURUCU VİZYONU VE ENDÜSTRİLEŞMEYE KATKISI
Şirketin adı, Gana’ya kakaoyu getiren öncü Tetteh Quarshie’nin onuruna, Bioko adasından geliyor. Jeanne Donkoh, Gana’nın çikolata eğitim ve üretim standartlarının uluslararası normlara uygun olmasını savunuyor. Bioko, sosyal etki yatırımının, çiftçileri destekleyerek, kadınları güçlendirerek ve dünya pazarlarında rekabet eden kaliteli ürünler sunarak endüstrileşmeyi teşvik edebileceğinin kanıtı.
Ekonomistler için Bioko, sermaye, toplum ve yönetişimi kakao değer zincirinde bir araya getiren tekrar edilebilir bir model olarak görülüyor. Yapılan araştırmalar, Gana bağlamında küçük ölçekli çikolata işleme faaliyetlerinin finansal olarak güçlü getiriler sunduğunu ortaya koyuyor. Bioko, yerel değerin global pazarlarda premium ürünlere dönüşmesinin somut örneği.