Cibuti, Etyopya’nın topraklarında bir donanma üssü kurma talebini kesin bir dille reddetti. Stratejik konumuyla dikkat çeken ülkenin Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh, bu tür askeri taleplerin egemenliğe açık bir tehdit oluşturduğunu belirterek, “Bizi bölgesel güç oyunlarının parçası yapamazlar” mesajını verdi. Guelleh, teklifi “Afrika Boynuzu’nun Kırım’ı” benzetmesiyle eleştirerek, dış müdahalelere karşı ülkesinin duruşunu netleştirdi. Jeune Afrique dergisine verdiği kapsamlı röportajda Guelleh, Etyopya’nın Cibuti limanlarını ticari amaçlarla kullanmasına karşı olmadıklarını vurguladı. Ancak özel bir askeri üs kurulması veya toprak imtiyazı verilmesi gibi taleplerin kabul edilemez olduğunu açıkladı. Guelleh, “Biz ortak ticari iş birliğine açığız, ancak egemenliğimizi aşan hiçbir talebi kabul etmeyiz. Teklif, hem bir donanma tesisi hem de bir ulaşım koridoru içeriyordu. Bu koşulları asla değerlendirmedik” ifadelerini kullandı.
KIZILDENİZ’E AÇILMA KONUSUNDA ISRARCI
1991’de Eritre’nin bağımsızlığını ilan etmesiyle denize erişimini kaybeden Etyopya, son yıllarda Kızıldeniz’e kalıcı erişim sağlama çabalarını hızlandırdı. Başbakan Abiy Ahmed’in zaman zaman “alışılmadık yöntemler” kullanabileceği yönündeki açıklamaları ise komşu ülkelerde tedirginliğe yol açıyor. Bu süreçte Türkiye, Somali ve Etyopya arasında gerginliğin tırmanmaması için arabuluculuk rolü üstlendi ve taraflar arasında diyaloğu teşvik etti.
Yüzölçümü küçük olsa da Cibuti, Bab el-Mendeb Boğazı’nda yer alması sayesinde küresel jeopolitikte büyük bir avantaja sahip. Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne bağlayan bu kritik deniz yolu, ABD, Çin, Fransa ve Japonya gibi birçok ülkenin Cibuti’de askeri üs kurmasına neden oldu. Bu durum, yeni bir dış askeri varlığa kapı açılmasını daha da karmaşık hale getiriyor. 1999’dan bu yana ülkeyi yöneten Guelleh, ulusal bütünlüğün koruyucusu rolünü sürdüreceğini ve 2026 seçimlerinde yeniden aday olabileceğinin sinyalini verdi.
SOMALİLAND ANLAŞMASI GERİLİMİ TIRMANDIRDI
Etyopya’nın yılın başında Somaliland ile imzaladığı anlaşma, bölgesel tansiyonu daha da yükseltti. Anlaşma kapsamında Etyopya’ya Berbera Limanı ve kıyı şeridinden yararlanma hakkı verilirken, Somaliland ise siyasi tanınma karşılığında taviz sundu. Bu anlaşmaya başta Somali olmak üzere, Mısır ve Türkiye’den sert tepkiler geldi. Somali, anlaşmayı toprak bütünlüğünün ihlali olarak değerlendirdi. Türkiye devreye girerek Mogadişu ile Addis Ababa arasında gerilimin tırmanmasını önleyecek bir mutabakata varılmasını sağladı.
Denize kıyısı olmamasına rağmen Etyopya, 2019’dan bu yana donanma kurma çalışmalarına ciddi yatırımlar yaptı. Uzmanlara göre bu girişim, Başbakan Abiy Ahmed’in Afrika Boynuzu’nda bölgesel güç olma stratejisinin bir parçası.Bazı gözlemciler, bu hamleleri Oromo etnik grubunun merkezde olduğu siyasi bir vizyonla ilişkilendiriyor. Abiy Ahmed’in Amhara ve Eritreli gruplarla olan ittifaklardan uzaklaşması ve artan merkeziyetçilik suçlamaları, ülkede iç karışıklığı körüklüyor.Tüm bu gelişmelere rağmen, bölge ülkeleri Etyopya’nın askeri emellerine karşı birleşik bir duruş sergiliyor ve herhangi bir askeri tavize kesinlikle kapı aralamıyor.