Burundi Devlet Başkanı Évariste Ndayishimiye, BBC’ye yaptığı açıklamada, Ruanda’nın ülkesine saldırı planladığına dair “güvenilir istihbarat” aldıklarını öne sürdü. Ndayishimiye, Ruanda’nın on yıl önce Burundi’de darbe girişiminde bulunduğunu ve şimdi aynı şeyi Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde (KDC) yapmaya çalıştığını iddia etti.
Ruanda hükümeti ise bu iddiaları “şaşırtıcı” olarak nitelendirdi. Yetkililer, Burundi ile sınır güvenliği konusunda işbirliği yapmaya devam ettiklerini ve iki ülke arasındaki sınırın uzun süredir kapalı olmasına rağmen, güvenlik planları üzerinde çalıştıklarını savundu.
M23 İSYANCILARI VE RUANDA’NIN ROLÜ
BM’nin sunduğu kapsamlı kanıtlara rağmen Ruanda, M23 isyancı grubuna silah ve lojistik destek sağladığı suçlamalarını reddediyor. Kısa süre önce M23 isyancıları, KDC’nin doğusunda geniş bir bölgeyi ele geçirdi.
Öte yandan Ruanda, Burundi Devlet Başkanı Ndayishimiye’nin, M23’e benzer bir vekil güç olduğunu iddia ettiği ”Kızıl Tabara” isyancı grubuyla bağlantıları olduğu suçlamasını da reddetti. Ndayishimiye, Kızıl Tabara’nın Ruanda tarafından desteklenerek Burundi’yi istikrarsızlaştırmaya çalıştığını savunuyor.
BURUNDİ DEVLET BAŞKANI’NIN İDDİALARI
Başkan Ndayishimiye, Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame’yi doğrudan suçlayarak, “Ruanda’nın, Burundi’ye saldırmak için bir planı olduğunu biliyoruz” dedi.
“Burundililer, Kongolular gibi öldürülmeyi kabul etmeyecekler. Burundi halkı savaşçıdır.” ifadesini kullanan Ndayishimiye, şu anda Ruanda’ya saldırma planlarının olmadığını iki ülke arasındaki sorunları diyalog yoluyla çözmek istediklerini vurguladı.
Ndayishimiye’nin açıklamalarında, Ruanda ile önceki yıllarda imzalanan ancak uygulanmadığı öne sürülen bir barış anlaşmasının tam olarak hayata geçirilmesi çağrısı da yer aldı.
Burundi lideri, 2015 yılında ülkesinde gerçekleşen darbe girişiminin Ruanda tarafından organize edildiğini iddia ederek, “Darbeyi yapanlar Ruanda tarafından yönlendirildi ve sonra Ruanda’ya kaçtılar. Orada silahlandırıldılar, eğitildiler ve finanse edildiler. Ruanda’da serbestçe yaşıyorlar” dedi.
“Eğer Ruanda, onları bize teslim eder ve kendisi de adalete teslim etmeye razı olursa, bu sorun çözülür” ifadelerini kullandı.
SINIRLARDAKİ GERGİNLİK
Ruanda-Burundi sınırı, Kızıl Tabara isyancılarının Burundi topraklarında gerçekleştirdiği saldırılardan sonra uzun süredir kapalı kalmaya devam ediyor.
Bununla birlikte, KDC’nin doğusundaki çatışmalar, değerli madenleri kontrol etmek için mücadele eden isyancı gruplar, milisler ve yabancı güçler nedeniyle giderek daha fazla şiddetleniyor.
Ndayishimiye, KDC’de süregelen çatışmaların sorumlusu olarak “dış güçleri” gösterdi. “Dış güçler, bu çatışmanın devam etmesini istiyor çünkü KDC’nin kaynaklarını yağmalamaya devam etmek istiyorlar” dedi.
Ona göre, KDC’deki kriz halkla değil, madenlerle ilgili. Çözümün, tüm taraflarıNI (muhalif siyasi partiler ve silahlı gruplar da dahil) bir masaya getirerek kalıcı bir barış sağlamak olduğunu vurguladı. Ancak, bu sürecin başarıya ulaşmasının Ruanda’nın tavrına bağlı olduğunu belirtti.
MÜLTECİ AKINI
Ocak 2025’ten bu yana, M23 isyancıları ve Ruanda birlikleri KDC’nin doğusundaki şehirleri ele geçirmeye başladı. Çatışmalar nedeniyle yüz binlerce Kongolu, şiddetten kaçmak zorunda kaldı.
Öyle ki, güvenlikleri için çaresiz kalan bazı mülteciler, ölümcül tehlikeler barındıran yolculuklara göğüs gererek Burundi’ye ulaşmaya çalışıyor. Bu süreçte, üç yaşında bir çocuk da dahil olmak üzere birçok kişi hayatını kaybetti.
Burundi Devlet Başkanı, KDC’den kaçan mültecilerin geri dönmesini engellemediklerini ve Burundi’ye girdikleri yolları kullanarak ülkelerine dönebileceklerini söyledi.
BBC muhabirinin, Rusizi Nehri’ni geçmenin mültecileri tehlikeye attığını hatırlatması üzerine Ndayishimiye, “Onları biz davet etmedik. Burada olduklarında bizim misafirimizdirler. Ama kalacakları yeri biz belirleriz” yanıtını verdi.
Mültecilerin Burundi’de kalmasını istemediklerini vurgulayan Ndayishimiye, “Yiyeceklerini bile bizim paylaştığımız şeylerden alıyorlar. Sen balık yerken, ‘Ben et yemek istiyorum’ diyemezler” ifadelerini kullandı.
BURUNDİ ASKERLERİ KDC’DE KALACAK
Ndayishimiye, Burundi güçlerinin KDC’den ancak sınırlarının güvenli olduğundan emin olduktan sonra çekileceğini belirtti.
Güney Afrika liderleri ise bu ayın başlarında en az 19 kişinin ölümüne yol açan çatışmaların ardından, M23 ile mücadele için KDC’ye gönderdikleri askerleri geri çektiler.