Brezilya’nın ev sahipliğinde 6 Temmuz 2025’te düzenlenen 17. BRICS Zirvesi, gelişmekte olan ülkeler için yeni bir dönüm noktası oldu. “Küresel Güney için kapsayıcı ve sürdürülebilir yönetişim” temasıyla gerçekleşen zirvede, özellikle Afrika’dan gelen yeni üyeler ve blokun kıtayla ilişkileri dikkat çekti. Zirve, BRICS’in küresel ekonomi ve siyasetteki etkisini artırdığı bir dönemde, Afrika’nın bu yapıdaki yerini yeniden tanımlama çabasına sahne oldu.
BRICS’e 2024 yılında tam üye olarak katılan Etiyopya ve Mısır, bu yıl ilk kez zirvede tam üye sıfatıyla yer aldı. Böylece BRICS’in Afrika’daki temsili, uzun süredir tek başına olan Güney Afrika’nın ötesine taşındı. Ayrıca, Nijerya da geçen yıl BRICS’in “ortak ülkeler” listesine alınarak önemli bir diplomatik kazanım elde etmişti. Bu genişleme, Afrika’nın BRICS içinde hem ekonomik hem de siyasi düzeyde daha görünür olmasını sağladı.
Zirvede konuşulan temel başlıklardan biri, uluslararası finans sisteminin reformuydu. BRICS üyeleri, Uluslararası Para Fonu’ndaki (IMF) kota ve oy dağılımı sisteminin değişmesini talep ederken, bu talebin özellikle Afrika ülkelerinin temsiliyetine doğrudan katkı sağlayacağı vurgulandı. Ancak diplomatik kaynaklara göre, bazı Afrika ülkeleri ile mevcut üyeler arasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi reformu gibi konularda fikir ayrılıkları yaşandı. Etiyopya ve Mısır’ın ısrarına rağmen, bu konuda ortak bir deklarasyon metnine ulaşılamadı.
BRICS ÜYELİĞİ AFRİKA ÜLKELERİ İÇİN BÜYÜK FIRSATLAR SUNUYOR
Ekonomik açıdan bakıldığında, BRICS üyeliği Afrika ülkeleri için büyük fırsatlar sunuyor. Yeni Kalkınma Bankası (NDB) aracılığıyla Afrika’da altyapı, ulaştırma, enerji ve tarım gibi alanlarda yeni yatırımlar bekleniyor. Uzmanlara göre, BRICS’in Batı merkezli ekonomik sistemlere alternatif oluşturma çabası, Afrika ülkeleri için dış finansman çeşitliliği ve ekonomik özerklik açısından da stratejik bir değer taşıyor.
Zirvede ayrıca BRICS’in toplam mali varlıklarının 60 trilyon doları aştığı açıklandı. Bu durum, blokun küresel ekonomi üzerindeki etkisini daha da artırdığına işaret ediyor. Özellikle enerji piyasaları, dijital para birimi çalışmaları ve tedarik zincirleri konularında Afrika’nın daha aktif rol oynaması beklentiler arasında yer alıyor.
Sonuç olarak 17. BRICS Zirvesi, Afrika’nın blok içindeki yerini güçlendirdiği ve diplomatik hedeflerini yükselttiği bir dönüm noktası olarak kayda geçti. Etiyopya, Mısır ve Nijerya gibi ülkeler, sadece ekonomik fırsatlara değil, aynı zamanda küresel yönetişim sisteminde daha güçlü bir söz hakkına ulaşmayı hedefliyor. Ancak bu süreçte, hem BRICS içindeki görüş ayrılıkları hem de küresel güç dengeleri, Afrika’nın bu yeni rolünü şekillendirecek en kritik etkenler olacak.