Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (HRC), Sudan’ın El Feşir ve çevresinde giderek kötüleşen insan hakları krizine ilişkin özel bir oturum gerçekleştirdi. Oturumda, oy kullanmaya gerek kalmadan kabul edilen karar ile bölgede işlenen uluslararası hukuk ihlalleri iddialarının acilen soruşturulması talep edildi.
Kararda, Sudan için Bağımsız Uluslararası Gerçek Araştırma Misyonu’nun, HDK ve ilişkili güçlerin sorumlu olduğu iddia edilen son vahşetleri derhal incelemesi istendi.
Konseyin kararı, HDK’nın Kuzey Darfur başkentine yönelik saldırısının ardından ortaya çıkan şiddeti ve geniş çaplı insan hakları ihlallerini güçlü bir şekilde kınadı. Belirtilen ihlaller arasında etnik motivasyonlu öldürmeler, işkence, özet idamlar ve cinsiyete dayalı şiddetin savaş aracı olarak yaygın kullanımı yer aldı.
Gerçek Araştırma Misyonu’ndan, ihlallerden sorumlu olduğu düşünülen tüm tarafları tespit etmesi ve faillerin hesap vermesini sağlama çalışmalarını desteklemesi istendi. Ayrıca Konsey, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nden (OHCHR) bir sonraki oturum öncesinde sözlü güncelleme talep etti.
ÖNLENEBİLİR VAHŞETLER
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, oturumu açarken El Feşir’de yaşanan vahşetlerin “öngörülebilir ve önlenebilir olduğunu, ancak önlenmediğini” vurguladı. HDK’nın kenti ele geçirmesinden bu yana kitlesel cinayetler, etnik hedefli infazlar ve cinsel şiddetin tekrarlandığını kaydetti.
Türk, uluslararası toplumu vahşetlere karşı durmaya, insani yardım erişimini sağlamaya ve tüm tarafları anlamlı barış müzakerelerine ve kapsayıcı sivil yönetime geçişe çağırdı.
Afrika Birliği Özel Temsilcisi Adama Dieng, Sudan’a silah ve savaşçı akışının derhal durdurulmasını talep ederek, bunun belirli kimlik gruplarının sistematik hedef alınmasına doğrudan katkı sağladığını belirtti.
Bağımsız Misyon üyesi Mona Rishmawi, El Feşir’in büyük bir kısmını “suç mahalli” olarak tanımladı ve vahşetin on yıllardır süren cezasızlığın doğrudan sonucu olduğunu vurguladı. Silah, finans ve destek sağlayanların bu şiddet makinesini durdurma yükümlülüğü olduğunu belirtti.
SUDAN HDK’Yİ “TERÖRİST MİLİS” OLARAK NİTELENDİRDİ
Sudan’ın Cenevre’deki BM Daimi Temsilcisi Hassan Hamid Hassan, HDK’yı “suçlu, terörist bir milis” olarak nitelendirdi. Sudan Silahlı Kuvvetleri ile HDK’yı eşitlemenin yanlış olduğunu ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) milise destek vermekle suçladı.
Darfur Kadın Eylem Grubu Başkanı Niemat Ahmedib, El Feşir’deki durumdan duyduğu dehşeti paylaştı ve HDK’nın Sudan’a barış getiremeyeceğini belirterek Konsey’den grubun hesap vermesini sağlayacak ciddi ve etkili adımlar atmasını talep etti.
Oturum sırasında birçok üye devlet, HDK’nın ihlallerine ilişkin rapor ve görüntüler karşısında endişe ve şokunu ifade etti. Bazı ülkeler güçlü hesap verebilirlik mekanizmalarını ve savaşa son verilmesi çağrılarını desteklerken, diğerleri dış müdahaleyi kınadı ve Sudan’ın egemenliğine saygı gösterilmesini vurguladı.
Oturum sonunda BAE ve Çad, HDK’ya silah desteği sağladıkları yönündeki iddiaları reddederek söz hakkını kullandı.