Yatırım bankası Jefferies’in yayımladığı son verilere göre, Batı Afrika’nın küresel Capesize yük taşımacılığındaki payı son üç yılda %6’dan %14’e çıkarak dikkat çekici bir artış gösterdi. Bu yükselişin temel nedeni, başta Gine olmak üzere bölgeden yapılan boksit ihracatındaki güçlü artış olarak öne çıkıyor. Jefferies analistleri, 2025 yılı itibarıyla Batı Afrika çıkışlı Capesize taşımalarının yıllık bazda %31 oranında arttığını belirtiyor.
Kasım ayında devreye girmesi planlanan Gine’deki Simandou demir cevheri projesiyle birlikte bölgeden yapılan uzun mesafeli taşımaların daha da artması ve Capesize piyasasını sıkılaştırması bekleniyor.
Yunanistan merkezli Ursa Shipbrokers tarafından analiz edilen AXSMarine verilerine göre, 2025’in ilk yarısında Çin limanlarında yapılan boksit boşaltmaları 106,7 milyon tona ulaştı. Bu rakam, 2024’ün aynı dönemine göre 22,5 milyon tonluk bir artışı ifade ediyor. Çin’e gelen boksitin yaklaşık üçte ikisi Capesize ve Newcastlemax tipi gemilerle taşınıyor.
Son on yılda Çin’in alüminyum üretiminde ihtiyaç duyduğu boksit ithalatı yaklaşık %200 oranında artarak, 2015’teki 57,2 milyon tondan 2024’te tahmini 170,8 milyon tona yükseldi. Bu ticaretin %69,7’sini Gine karşılıyor. Çin, 2024’te 43,4 milyon tonla alüminyum üretiminde rekor kırarken, 2025’in ilk yarısında üretim 21,8 milyon ton oldu ve yıllık bazda %2,5’lik artış gösterdi.
KÜRESEL CAPESIZE TAŞIMACILIĞI DÖNÜŞÜYOR
Ocak ayında Splash tarafından yayımlanan rapora göre, Capesize tipi gemiler ilk kez kömürden daha fazla boksit taşıdı. Bu durum, küresel Capesize taşımacılığının dinamiklerinin değişmekte olduğuna işaret ediyor.
Ancak büyüme trendine bazı riskler de eşlik ediyor. Splash’ın bu ay başında bildirdiğine göre, Gine hükümeti denizcilik tedarik zinciri üzerindeki kontrolünü artırma yönünde adımlar atıyor. Ülkenin Maden ve Jeoloji Bakanı Bouna Sylla, boksit sevkiyatlarının en az %50’sinin Gine bayraklı gemilerle yapılmasını zorunlu kıldıklarını açıkladı. Ayrıca, GUITRAM adlı yeni bir devlet denizcilik şirketi kuruldu.
Sylla ayrıca, ekonomik faydayı artırmak ve sektörde şeffaflığı sağlamak amacıyla “Guinea Bauxite Index” (GBX) adlı ulusal bir fiyat endeksi oluşturduklarını duyurdu.
Ancak brokerlik firması SSY’nin son raporuna göre, artan devlet müdahaleleri Gine’nin boksit ihracatını yatırımcılar için daha az cazip hale getiriyor. Raporda, bu durumun son yıllarda yaşanan olağanüstü büyümenin sonunu işaret edebileceği değerlendiriliyor.