Senegal’in başkenti Dakar açıklarındaki Goree Adası, 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar milyonlarca Afrikalının Atlantik ötesi köle ticaretinde zorla sevk edildiği simgesel bir nokta olarak öne çıkıyor. 1776 yılında Fransızlar tarafından inşa edilen ve “Köle Evi” olarak bilinen yapı, Batı Afrika’nın farklı bölgelerinden getirilen Afrikalıları toplama, zincirleme ve sevk etme merkezi olarak kullanıldı.
Alt katta zincirlenen Afrikalılar günlerce tutulup sağlık ve güç kontrollerinden geçirilirken, üst katta tüccarlar konut ve idari alanlarda yaşamlarını sürdürüyordu. Çalışmaya uygun olmayanlar ölüme terk edilirken, gemilere alınanlar Amerika kıtasına götürülüyordu.
İki katlı yapının alt katında bulunan ve “geri dönüşü olmayan kapı” olarak bilinen dar geçit, köleleştirilen Afrikalıların kıtalarında son kez ayak bastığı yer olarak tarihin en sarsıcı sembollerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bugün, ABD, Karayipler ve Brezilya’dan gelen ziyaretçiler kapının önünde sessizce durarak yüzlerce yıl önce yaşanan trajediyi anıyor; bazıları dua ediyor, bazıları gözyaşlarını tutamıyor. Köle Evi, Afrika diasporasının atalarının acılarıyla bağ kurduğu manevi bir mekan olarak öne çıkıyor.
UNESCO DÜNYA MİRASI LİSTESİNE ALINDI
UNESCO, 1998’de 23 Ağustos’u “Uluslararası Köle Ticaretinin Anılması ve Köleliğin Kaldırılması Günü” ilan etti ve bu tarih ilk olarak Haiti’de, bir sonraki yıl ise Goree Adası’nda anıldı. 1978’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan ada, köle ticaretinin insanlık tarihindeki acı izlerini unutturmamak amacıyla koruma altında tutuluyor.
Adayı ve köle evini ziyaret eden AA muhabirine konuşan ABD’li antropoloji öğrencisi Nick Miller:
“Bir zamanlar atalarımın tutulduğu bu karanlık hücreleri görmek, doğdukları kıtaya son kez baktıkları kapıdan geçmek bana kendimi çok çaresiz hissettirdi. Afrika kökenli herkesin burayı görmesi ve atalarını yad etmesi gerekli” sözlerine yer verdi.
Jamaika’dan gelen Elliot Brown ise ailesiyle ziyaretini anlatırken: “Çocuklarımı bu hücrelerde zincirlenmiş halde hayal bile edemiyorum ama atalarım burada yaşanması imkansız acılara maruz kaldı” ifadelerini kullandı.
Nelson Mandela 1991’de, dönemin ABD Başkanı Barack Obama ise 2013’te Köle Evi’ni ziyaret ederek, dünya kamuoyunun dikkatini adaya ve Afrika diasporasının tarihine çekmişti. Goree Adası ve Köle Evi, hem insanlık tarihinin karanlık dönemlerini hatırlatan bir sembol hem de günümüz ziyaretçileri için kültürel ve manevi bir bağ merkezi olarak önemini koruyor.
Kaynak: AA