Afrika ülkeleri, bu yılın Mayıs 2025’inde, Çin’den tek bir ayda 1,57 gigawatt (GW) güneş paneli ithal ederek rekor kırdı. Uzmanlara göre bu, kıtanın en bol doğal kaynağı olan güneşi enerji kaynağı olarak benimseme kararlılığının en güçlü işareti olarak öne çıkıyor. İthalattaki artışın öncülüğünü kıtanın en büyük ekonomileri değil, orta ve küçük ölçekli ülkeler üstlendi.
Örneğin, Cezayir, 2025’in yalnızca ilk yarısında 0,76 GW panel ithal ederek analistleri şaşırttı. Bu miktar, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %6.300’lük olağanüstü bir artışa işaret ediyor. Bazı ülkelerin limanlarına ulaşan güneş paneli hacimleri, mevcut elektrik üretim kapasiteleriyle yarışabilecek, hatta onları geçebilecek seviyeye ulaştı. Özellikle uzun süredir elektrik kesintilerine alışık topluluklar veya tamamen şebekeden bağımsız yaşayan bölgeler için güneş enerjisi, kalkınmanın temelini değiştirmeye başladı.
PANELLER İÇİN NEDEN ÇİN TERCİH EDİLİYOR?
Bu yükselişin arkasında, küresel güneş paneli üretiminin %80’inden fazlasını karşılayan Çin’in baskın rolü var. Çin’in fiyat avantajı ve arz gücü, uygun fiyatlı enerji arayışındaki Afrika hükümetleri ve işletmeleri için cazip bir fırsat sunuyor. Sonuç olarak, kıtada enerji öncelikleri hızla yeniden şekilleniyor: fosil yakıt santralleri ve pahalı dizel jeneratörler yerine güneş enerjisi, Afrika’nın kronik enerji açığına en ucuz, en hızlı ve en ölçeklenebilir çözüm olarak öne çıkıyor.
ÇATILARDAN ENERJİ ÇİFTLİKLERİNE
Afrika’daki güneş enerjisi büyümesi tek tip değil. Kuzey Afrika’da hükümetler, sanayi ve şehirlerdeki yüksek tüketimi karşılamak için dev kamu ölçekli güneş enerjisi çiftliklerine yatırım yapıyor. Sahra Altı Afrika’da ise güneş enerjisi devrimi daha dağınık ilerliyor: çatı panelleri, mini şebekeler ve topluluk ölçekli projeler, kırsal bölgelerde yaşayan hanelerin ilk kez elektriğe erişmesini sağlıyor.
Bu sistemler yalnızca ışıkları yakmakla kalmıyor; sulama pompalarına enerji sağlıyor, dükkanların işlemesine olanak tanıyor, cep telefonlarını şarj ediyor ve okulları dijital ekonomiye bağlıyor. Böylece yenilenebilir enerji ile günlük fırsatlar arasında doğrudan bir bağ kuruluyor.
YEREL SANAYİ İKİLEMİ
Rekor ithalat aynı zamanda şu tartışmayı gündeme getirdi: Afrika tamamen dışa bağımlı mı kalmalı, yoksa kendi güneş paneli sanayisini mi geliştirmeli? Cezayir, bu konuda adım atan ülkelerden biri oldu. Hükümet, Çinli LONGi şirketiyle ortaklık kurarak yılda 1 GW üretim kapasitesine sahip bir yerel panel fabrikası kurmayı planlıyor.
Benzer girişimler başka ülkelerde de tartışılıyor, ancak maliyet, teknik bilgi eksikliği ve tedarik zinciri sorunları önemli engeller olarak öne çıkıyor. Şimdilik Çin panelleri, fiyat konusunda rakipsiz durumda. Fakat Afrika ülkeleri kendi üretim kapasitelerini geliştirebilirse, değer zincirinden daha fazla pay alabilir ve dış fiyat artışlarına karşı daha dirençli hale gelebilir.
ENERJİDE DÖNÜM NOKTASI
Rakamlar oldukça dikkat çekici: Afrika, 2024 yılı boyunca Çin’den yaklaşık 3,7 GW güneş paneli ithal etmişti. Ancak sadece Mayıs 2025’te bunun neredeyse yarısına yakınını tek bir ayda gerçekleştirdi.
Uzmanlara göre bu yalnızca bir ticaret istatistiği değil, aynı zamanda Afrika’nın enerji dönüşümünde bir dönüm noktası. Eğer bu ivme sürerse, güneş enerjisi kıtanın şehirlerine, sanayilerine ve köylerine enerji sağlama biçimini kökten değiştirebilir. Afrika’nın geleceğinde kıtlık yerine güneş ışığının hikâyesi öne çıkabilir.
Kaynak: Further Africa