Afrikalı liderler, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ile Ruanda arasında ABD ara buluculuğunda imzalanan barış anlaşmasını memnuniyetle karşılayarak, bunun Büyük Göller bölgesinde onlarca yıldır süren çatışmaları sona erdirme yolunda önemli bir fırsat olduğunu belirtti.
KDC ve Ruanda liderleri, Perşembe günü doğu Kongo’daki M23 isyanının yol açtığı istikrarsızlığı sona erdirmeyi amaçlayan “tarihi” ABD aracılı barış ve ekonomik işbirliği anlaşmasına imza attı.
Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame, ABD Başkanı Donald Trump’ın barış çabalarını överek, “Trump barışa katkı fırsatını gördü ve hiç vakit kaybetmeden harekete geçti” dedi.
Daha önce çok sayıda arabuluculuk girişiminde bulunulduğunu ancak hiçbirinin temel sorunları çözemediğini belirten Kagame, ABD liderliğindeki anlaşmanın “bu çatışmayı sonsuza dek bitirmek için gereken her şeyi sağladığını” ifade etti.
“Eğer bu anlaşma başarısız olursa bunun sorumluluğu Trump’ta değil, bizdedir” diyen Kagame, barış yolunda iniş çıkışlar olacağını ancak sürecin başarıya ulaşmasının Afrika ülkelerinin kararlılığına bağlı olduğunu vurguladı.
Kagame, Ruanda’nın tek hedefinin ülkenin güvenliği olduğunu belirterek, “Artık sadece istikrarlı ve müreffeh bir geleceğe güvenle bakmak istiyoruz” ifadelerini kullandı.
“DÖNÜM NOKTASI”
KDC Devlet Başkanı Félix Tshisekedi ise anlaşmayı bir “dönüm noktası” olarak nitelendirerek, bunun sadece bir belge olmadığını vurguladı.
Tshisekedi, barış girişiminin, ilkeler bildirisi ile bölgesel ekonomik entegrasyon çerçevesini birleştirerek toplulukların şiddet, yerinden edilme ve güvensizlik döngüsünü kırmayı hedeflediğini söyledi.
Kongo’nun anlaşmadan doğan tüm yükümlülükleri “samimiyetle uygulama kararlılığı” taşıdığını ifade eden Tshisekedi, iki ülkenin karşılıklı saygıya, iç işlerine karışmamaya, silahlı gruplara karşı ortak mücadeleye ve bölgede istikrarsızlığa neden olan unsurlara desteği sonlandırmaya odaklanan barışçıl işbirliği arayışında olduğunu belirtti.
“Washington’da imzalanan bu barış ve refah anlaşmaları, halklarımız için çatışma sayfasının kapandığını ve bölge genelinde kalıcı barış döneminin başladığını simgelemelidir” dedi.
“KARARLI BİR ADIM”
Kenya Devlet Başkanı William Ruto, anlaşmayı, “bölgeyi onlarca yıldır yaralayan yıkıcı bir çatışmayı bitirmek için atılan kararlı bir adım” olarak değerlendirerek övdü.
Ruto, Trump’ın sağladığı ilerlemenin “dönüştürücü, sonuç doğurucu ve tarihi” olduğunu söyleyerek, doğu Kongo’daki çatışmanın sadece geçim kaynaklarını yok etmediğini, tüm Büyük Göller bölgesinin geleceğini tehdit ettiğini vurguladı.
Afrikalı liderlerin imza törenine katılımının “kolektif kararlılığın göstergesi” olduğunu söyleyen Ruto, anlaşmanın tam olarak uygulanması için her türlü çabanın gösterileceğini belirtti.
Ruto ayrıca Trump’tan Sudan’daki insani krizin çözümü için destek istedi.
“DRC’deki ilerlemeyi kutlarken diğer krizlere sırtımızı dönemeyiz” diyen Ruto, Trump’a “küresel barış arayışında Sudan’daki felaketi çözme çabalarına destek verme” çağrısı yaptı.
BÖLGENİN KALKINMASI İÇİN KRİTİK ÖNEMDE
Angola Devlet Başkanı João Lourenço ise Büyük Göller bölgesinin su kaynakları, tarım arazileri, ormanları ve zengin maden rezervleriyle sadece Afrika’nın değil, dünya ekonomisinin geleceği için kritik bir bölge olduğunu belirtti.
Savaşın hiçbir gerekçesinin olmadığını vurgulayan Lourenço, Kenya ve diğer bölge ülkelerinin çabalarına rağmen çözüm sağlanamamasının üzücü olduğunu söyledi.
ABD’ye teşekkür eden Lourenço, KDC ve Ruanda’ya anlaşmayı başarıyla uygulama çağrısı yaparak, bunun hem ülkelerin hem de Afrika kıtasının yararına olacağını belirtti.
ÇATIŞMANIN ARKA PLANI
Kongo’nun doğusunda onlarca yıldır süren şiddet, binlerce kişinin ölümüne, milyonların yerinden olmasına yol açtı.
Çatışmanın son aşaması, M23 isyan grubunun 2021’de yeniden ortaya çıkarak hükümet güçlerine karşı saldırılar başlatmasıyla tırmandı.
BM ve Kongo hükümeti, Ruanda’yı M23’e destek vermekle suçlarken, Kigali bu iddiaları reddediyor.