Batı ve Orta Afrika’da, özellikle Fransızca konuşulan ülkelerde, Rusya yanlısı propaganda yayan gizli bir etki operasyonu tespit edildi. Soruşturma, sahte kimlikler ve uydurma gazeteciler kullanılarak yürütülen bu kampanyanın, Fransa karşıtı duyguları körüklerken Rusya’nın bölgedeki etkisini artırmayı amaçladığını ortaya koydu.Bu operasyon kapsamında, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde (CAR) 2020 yılında hayatını kaybeden öğretmen ve futbol hakemi Jean Claude Sendeoli’nin kimliği çalındı. Yıllar sonra, Sendeoli’nin fotoğrafı internette yeniden ortaya çıktı ve uydurma bir siyasi analist olan Gregoire Cyrille Dongobada adıyla kullanıldı. Bu sahte kimlik altında, Rusya’yı öven ve Fransa’yı eleştiren onlarca makale Afrika’daki medya kuruluşlarında yayımlandı.
RUSYA, KENDİNİ YENİ BİR ORTAK OLARAK GÖSTERİYOR
Soruşturmayı yürüten ekip (I-Unit), söz konusu makalelerin çoğunun, genellikle ücretli içerik olarak basına sunulduğunu tespit etti. Örneğin, Togolu gazeteci Aubin Koutele, Burkina Faso ve diğer ülkelerdeki medya organlarına önceden yazılmış bu makaleleri yayımlamaları için ücret teklif etti. Makaleler belirli bir anlatıyı takip ediyordu: Fransa’nın Afrika’daki varlığının zararlı olduğu, buna karşılık Rusya’nın kıta için daha faydalı bir ortak olduğu mesajı veriliyordu.Yapılan teknik incelemeler, bu makalelerin Rusya bağlantılarını açıkça ortaya koydu. Belgelerde yer alan meta verilerde, Rusça karakterler bulundu ve içeriklerin yayımlandığı telefon numaralarından birinin Rusya’ya ait olduğu belirlendi.
Bu numara, 2008 yılında Rusya’ya taşınan ve daha sonra 2016 ABD seçimlerine müdahale eden ünlü İnternet Araştırma Ajansı’nda (IRA) çalışan Ganalı Seth Boampong Wiredu’ya aitti.Wiredu’nun bağlantıları, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve Burkina Faso’daki faaliyetleriyle bilinen Rus özel askeri şirketi Wagner Grubu’na kadar uzanıyor. Wagner’in kurucusu Yevgeny Prigojin’in 2023’te ölmesine rağmen, Rusya Afrika’daki varlığını güçlendirmeye devam ediyor ve faaliyetlerini yeniden markalaşan “Afrika Kolordusu” (Africa Corps) üzerinden sürdürüyor.
FRANSA VE RUSYA, AFRİKA’DA NÜFUZ MÜCADELESİNDE
Uzmanlara göre, ortaya çıkan bu propaganda kampanyası, Afrika kıtasındaki daha büyük bir jeopolitik mücadeleyi yansıtıyor. Fransa, eski kolonileri üzerindeki etkisini sürdürmeye çalışırken, Rusya ise dezenformasyon, ekonomik teşvikler ve askeri işbirliği yoluyla bölgedeki nüfuzunu genişletmeye çalışıyor. “Rusya, sömürge sonrası toplumlarda var olan şikayetleri istismar ederek kendisini yeni bir ortak olarak sunuyor,” diyen dezenformasyon araştırmacısı Nina Jankowicz, bu tür kampanyaların bölgedeki siyasi dinamikleri etkileyebileceğini vurguladı. Araştırmalar, propaganda ağının Fransa karşıtı söylemleri tekrar ederken, özellikle Moskova ile yakın bağlar kuran askeri yönetimlerin başa geçtiği ülkelerde, Rusya’nın imajını olumlu şekilde yansıttığını gösterdi.
FRANSA VE RUSYA’DAN AÇIKLAMALAR
Aubin Koutele, Rusya yanlısı bir kampanyaya bilerek katıldığı iddialarını reddetti. Ancak son bulgular, kamuoyunu etkilemek amacıyla ücretli makaleler, çalıntı kimlikler ve manipüle edilmiş içerikler kullanan sofistike bir ağın varlığını işaret ediyor. Fransa hükümeti, bu gelişmeler üzerine yaptığı açıklamada, Afrika ülkeleriyle olan ortaklıklarını yeniden şekillendirdiğini ve devlet destekli Fransız medyasının bağımsız çalıştığını vurguladı. Öte yandan, Rusya, Wagner Grubu ve soruşturmada adı geçen diğer taraflar, iddialarla ilgili herhangi bir yorum yapmadı.